Zakresy powiększeń przydatne do obserwacji wizualnych
David Knisely

Tekst oryginalny: Useful Magnification Ranges for Visual Observing
Tłumaczenie: Marcin Siudzinski (Astronoce.pl)

POWIĘKSZENIA NISKIE (3,7-9,9x/cal apertury; źrenica wyjściowa 6,9-2,6mm)

Przydatne do znajdowania obiektów i obserwacji obiektów o dużych rozmiarach kątowych, takich jak gromady otwarte, duże słabe mgławice, czy niektóre większe galaktyki. Przy obserwacjach Księżyca są one trochę zbyt niskie, ale ładnie pokazują sierp Księżyca z otaczającym polem gwiazdowym. Zazwyczaj, również w tym zakresie, najlepiej sprawdzają się filtry mgławicowe.

POWIĘKSZENIA ŚREDNIE (10-18,9x/cal apertury; źrenica wyjściowa 2,5-1,3mm)

Przydatne do obserwacji nieco mniejszych obiektów głębokiego nieba takich jak galaktyki, niektóre mgławice dyfuzyjne, mniejsze gromady otwarte i średnie oraz duże mgławice planetarne. W aperturach 6 cali i większych przydatne również do co najmniej częściowego rozbijania najjaśniejszych gromad kulistych. Często używane w średnich i dużych aperturach do wyłuskiwania bardzo małych galaktyk, które mogą być niewidoczne przy niskich powiększeniach oraz do wykrywania detali w niektórych galaktykach, takich jak ciemne pasma, plamy, czy gwiazdopodobne jądra. Bardzo przydatne do obserwacji dużych obszarów Księżyca, systemów księżycowych oraz niektórych większych szczegółów na tarczach planet.

POWIĘKSZENIA WYSOKIE (19-31,9x/cal apertury; źrenica wyjściowa 1,3-0,8mm)

Zakres powiększeń bardzo przydatny do obserwacji drobnych detali planetarnych i księżycowych. W tym zakresie zaczyna być widoczna pełna teoretyczna moc rozdzielcza teleskopu. Przydatne również do lepszego rozbicia gwiazd w ciasnych gromadach kulistych lub w obserwacjach detalu w mniejszych mgławicach planetarnych, jak również do rozdzielania ciasnych układów gwiazd podwójnych. Ten zakres powiększeń jest czasem narażony na efekt seeingu w aperturach większych od 5 cali (np. ruch powietrza w niespokojnej atmosferze Ziemi, który może zamazać drobne detale).

POWIĘKSZENIA BARDZO WYSOKIE (32-46,9x/cal apertury; źrenica wyjściowa 0,8-0,5mm)

Przydatne do studiowania detali planetarnych, oraz rozdzielania gwiazd podwójnych bliskich lub nieco powyżej limitu rozdzielczości teleskopu. Przydatne również do rozdzielania rdzeni niektórych bardzo ciasnych gromad kulistych lub wyłuskiwania drobniejszych detali i słabych gwiazd centralnych w mniejszych mgławicach planetarnych. Dość przydatne do testów kolimacji teleskopu lub zgrubnych "star-testów".

Ten zakres powiększeń nie jest możliwy do zastosowania zbyt często w większych aperturach z powodu zakłóceń seeingiem. Przy obserwacjach planetarnych, zaczynają być widoczne (wraz z nieco niższym ogólnym poziomem jasności) defekty oka, jak pyłki czy inne substancje w ciele szklistym, co jest odrobinę irytujące w górnej połowie tego zakresu.

POWIĘKSZENIA EKSTREMALNE (47-75x/cal apertury; źrenica wyjściowa 0,5-0,3mm)

Używane głównie do rozdzielania gwiazd podwójnych w okolicach limitu rozdzielczości teleskopu, lub dostrzegania rozciągnięcia nierozdzielonych podwójnych. "Powerowanie" do 60x/cal jest czasem możliwe do zastosowania w raczej małych teleskopach, aby duże detale planetarne były łatwiejsze do zauważenia dla początkujących (np. główne pasy na Jowiszu, czy Przerwa Cassiniego w pierścieniach Saturna). Ten zakres powiększeń nie jest często wykorzystywany w aperturach powyżej 6 cali z powodu ograniczeń seeingiem i wymaga bardzo dobrej jakości optycznej teleskopu. Nawet jeśli warunki są dobre, obserwacje księżycowe i planetarne prowadzone w tym zakresie powiększeń mogą czasem zdawać się ogólnie mniej zadowalające niż przy nieco niższych powiększeniach, z powodu słabszego natężenia światła i wzrastającej ingerencji ze strony defektów oka, takich jak substancje w ciele szklistym. Jednakże, zakres ten może być dość przydatny do pewnych "specyficznych" obiektów lub detali które wymagają ekstremalnej skali odwzorowania. Przykładami (dla dużych apertur) są między innymi Przerwa Enckego w pierścieniach Saturna, gwiazda centralna w M57, detal w niektórych jaśniejszych mgławicach planetarnych, czy rozdzielanie małych, specyficznych szczegółów księżycowych.

Powiększenia od 75x do 90x na cal są czasami używane do wykrywania rozciągnięcia bardzo ciasnych gwiazd podwójnych, pomiarów mikrometrem, lub testów optyki, ale poza tym, powiększenia dobrze ponad 75x/cal są niemal bezużyteczne, szczególnie w niedrogich teleskopach "supermarketowych".

POWIĘKSZENIA PUSTE (100x/cal apertury i wyższe)

Niemal bezużyteczne, używane gównie jako sztuczka marketingowa przez pozbawionych skrupułów sprzedawców lub producentów teleskopów aby sprzedawać małe, "przepowerowane" teleskopy dla początkujących.