Wiosna (okolice równonocy)Słońce jest na ekliptyce wstępującej (gwiazdozbiór Ryb) czyli pnącej się dość stromo z deklinacji południowych na północne.
Ta pora roku jest idealna do wieczornych obserwacji młodego Księżyca (wąski sierp i światło popielate) który od razu po nowiu szybko zyskuje na deklinacji i wysokości nad horyzontem po zachodzie Słońca. Ale niestety z tych samych powodów mamy bardzo mało nocy obserwacyjnych po nowiu bez zaświetlenia blaskiem Księżyca który w pierwszej kwadrze osiąga najwyższą część ekliptyki.
Sytuacja polepsza się wraz z osiągnięciem przez Księżyc pełni. Po niej Księżyc szybko traci na deklinacji i już kilka dni po pełni możemy cieszyć się dość długim czasem obserwacji wieczorno-nocnych, a ostatnia kwadra wypada w okolicy najniższego punktu ekliptyki.
Lato (okolice przesilenia, długie dni, krótkie noce)Słońce jest w okolicy najwyższego (gwiazdozbiory Byka/Bliźniąt) punktu ekliptyki.
Księżyc po nowiu delikatnie zaczyna tracić na deklinacji, ale wciąż jest dość wysoko. Po pierwszej kwadrze jest już na deklinacjach południowych, ale na tyle "duży", że wciąż mocno zaświetla niebo. Natomiast można zaplanować obserwacje pomiędzy nowiem a pierwszą kwadrą, gdy Księżyc zachodzi wraz z zapadnięciem względnych "ciemności" białych nocy ok. godziny 23.
Pełnia wypada w okolicy najniższego punktu ekliptyki i mimo "ślizgania" się po południowym horyzoncie, Księżyc skutecznie rozświetla niebo i choć wschodzi późno i zachodzi dość szybko, jego obecność splata się w czasie z krótkimi (białymi) nocami letnimi. Po pełni powoli wspina się po ekliptyce i dopiero po ostatnie kwadrze możemy zaplanować krótkie obserwacje. Tak czy inaczej, ten okres nie jest przyjazny obserwacjom.
Jesień (okolice równonocy)Słońce jest na ekliptyce zstępującej (gwiazdozbiór Panny) mocno opadającej w deklinacje południowe.
Po nowiu Księżyc szybko traci na wysokości co jest dla planowania obserwacji bardzo korzystne. Praktycznie aż do pierwszej kwadry Księżyc wędruje nisko nad horyzontem i zachodzi bardzo wcześnie co pozwala na zaplanowanie całonocnych obserwacji.
Niestety, po pełni w okolicy punktu równonocy wiosennej, Księżyc pnie się stromo po ekliptyce i wschodzi bardzo wcześnie uniemożliwiając obserwacje pod ciemnym niebem aż do ostatniej kwadry, a nawet dzień-dwa po niej. Natomiast jest to czas na poranne obserwacje "starego" Księżyca, krótko przed nowiem, kiedy bardzo ładnie widać wąski sierp i światło popielate na tle jaśniejącego nieba porannego.
Zima (okolice przesilenia, krótkie dni, długie noce)Słońce jest w okolicy najniższego (gwiazdozbiór Strzelca) punktu ekliptyki.
Po nowiu Księżyc powoli acz nieustannie zyskuje na deklinacji osiągając pierwszą kwadrę w okolicy punktu równonocy wiosennej. Na szczęście noce są długie i możemy zaplanować obserwacje po zachodzie Księżyca po godzinie 22.
Zimowe pełnie są najjaśniejsze w całym roku, z Księżycem świecącym bardzo jasno, wysoko na niebie całą noc. To czas dla obserwacji stracony. Następne obserwacje planujemy w okolicy ostatniej kwadry, ale szybko zapadająca noc pozwala na zaplanowanie obserwacji wieczornych jeszcze na dzień przed ostatnią kwadrą gdy Księżyc wschodzi ok. godziny 23.
Przykłady położenia Księżyca o różnych porach roku (zrzuty ze Stellarium)Zimowa pełnia - Księżyc świeci całą noc wysoko nad horyzontem:
Letnia pełnia - Księżyc "pełznie" nisko nad horyzontem:
Wiosenny czas po nowiu - Księżyc szybko pnie się w górę po ekliptyce:
Jesienny czas po nowiu - Księżyc nawet w pierwszej kwadrze świeci nisko i zachodzi wcześnie:
Miejsca faz Księżyca na niebie w zależności od pory roku:Wiosna (Słońce - okolice Ryb)
pierwsza kwadra - okolice Byka/Bliźniąt
pełnia - okolice Panny
ostatnia kwadra - okolice Strzelca
nów - okolice Ryb
Lato (Słońce - okolice Byka/Bliźniąt)
pierwsza kwadra - okolice Panny
pełnia - okolice Strzelca
ostatnia kwadra - okolice Ryb
nów - okolice Byka/Bliźniąt
Jesień (Słońce - okolice Panny)
pierwsza kwadra - okolice Strzelca
pełnia - okolice Ryb
ostatnia kwadra - okolice Byka/Bliźniąt
nów - okolice Panny
Zima (Słońce - okolice Strzelca)
pierwsza kwadra - okolice Ryb
pełnia - okolice Byka/Bliźniąt
ostatnia kwadra - okolice Panny
nów - okolice Strzelca
