WSZECHŚWIAT PRZEZ LORNETKĘWięcej Byka!
http://www.cloudynights.com/item.php?item_id=2712Oryginalny PDF
Styczeń 2012Phil Harrington
Tłumaczenie: Marcin Siudzinski (Astronoce.pl)
Podaj szybko nazwę gromady gwiazd w gwiazdozbiorze Byka. Przypuszczalnie odpowiesz "Plejady", prawda? OK, podaj nazwę innej gromady w Byku. "Hiady", powiadasz? Dobrze! Oblicze Byka w kształcie V to gromada otwarta, z wyjątkiem Aldebarana, który leży jedynie w tej samej linii wzroku.
Powyżej: mapa nieba zimowego z książki Star Watch, Phila Harringtona
Powyżej: mapa przeglądowa
Wszechświata przez Lornetkę w tym miesiącu. Źródło:
Touring the Universe through Binoculars Atlas (TUBA),
www.philharrington.net/tuba.htm
A co z innymi? "W Byku są inne gromady?" - oczywiście, że są. Prawdę mówiąc, w artykule z ubiegłorocznego stycznia, wspomniałem pokrótce o czterech. Wróćmy do nich w tym miesiącu, aby bliżej się im przyjrzeć.
Pierwsza na tapecie jest
NGC1647, około jednej trzeciej drogi od Hiad do koniuszków rogów Byka. Mimo iż Charles Messier przeoczył ją w czasie przeglądu tego regionu, NGC1647 może być dostrzeżona w lornetce 50mm. Zacznij od Aldebarana, a następnie przedłuż odnogi "V" Hiad o około połowę pola lornetki (3
o) na północny-wschód. Wypatruj ciasnej pary dwóch pomarańczowych gwiazd. SAO 94112 ma jasność 6mag, a SAO 94110 o jasności 8mag położona jest nieco na południowy-wschód od niej. Obydwie leżą na południowym skraju NGC1647.
W mojej 10x50, NGC1647 rozbija się na mniej więcej pół tuzina słabych punktów świetlnych zaplątanych w słabej mgiełce. Są to najjaśniejsze z ponad 200 słońc dla których domem jest NGC1647. W sumie, gromada sprawia wrażenie trójkątnej lub o kształcie diamentu, z trzema najjaśniejszymi gwiazdami rozciągniętymi na szerokość figury.
Szkic NGC1647 wykonany przez autora przy pomocy lornetki 10x50. Kierunek północny na górze.
Przesuń się dalej o kolejną jedną trzecią drogi od Aldebarana w stronę gwiazdy Elnath na wierzchołku północnego rogu Byka, a natkniesz się na
NGC1746. Według mnie, NGC1746 rzuca się w oczy bardziej niż NGC1647, mimo iż brak w niej mglistej poświaty. Zamiast tego, większość lornetek pokaże tuzin lub więcej gwiazd o jasnościach pomiędzy 5 a 9 mag. Pięć, wzdłuż południowej krawędzi gromady, jest szczególnie oczywistych, tworząc zniekształcone W przypominające Kasjopeję.
Jeśli sprawdzisz pozycję NGC1746 w najbardziej szczegółowych atlasach nieba, zauważysz, że dwie inne gromady,
NGC1750 i
NGC1758, leżą niemal dokładnie na niej. Chociaż wciąż istnieje różnica zdań, wielu ekspertów, włączając dr Harolda Corwina z Projektu NGC/IC, wierzy, że NGC1746 i NGC1750 mogą być jednym i tym samym. Jeśli tak, to dwa osobne wpisy do katalogu są po prostu błędem księgowym. NGC1758 jest mniejszą, osobną gromadą widoczną jedynie w teleskopach; a nawet wtedy, trudno odróżnić ją od otoczenia.
Oprócz NGC1647 i NGC1746 (oraz Hiad i Plejad oczywiście), spróbuj szczęścia dostrzegając dwie małe gromady otwarte położone w granicach Byka.
NGC1807 i
NGC1817 leżą nieopodal granicy z Orionem, około 8
o na wschód od Aldebarana. Obydwie gromady są oddalone od siebie na naszym niebie jedynie o około średnicę Księżyca, co skłoniło Stephane'a Meloche'a z Coaticook (Quebec), do nazwania ich Gromadą Podwójną Byka. Jonathan Casselman z Deer Park, WA, pisze, że razem te dwie gromady przypominają mu muszkę.
NGC1807 tworzy około 20 gwiazd, i ma średnicę widomą 17'. Duże lornety mogą być w stanie rozróżnić jedynie jaśniejsze gwiazdy gromady ułożone w kształt krzyża. NGC1817 jest mniej wyraźna, chociaż ma około trzy razy więcej gwiazd. Jej najjaśniejsze gwiazdy osiągają jasność jedynie 10mag i podczas obserwacji lornetkowych giną zazwyczaj w słabej poświacie.
Jak już dłużej zostajemy tak blisko Oriona, przeskoczmy granicę by odwiedzić gromadę otwartą
NGC1662. Skatalogowana na liście celów
Astronomical League's Deep-Sky Binocular Club, NGC1662, kiedy obserwuję ją w lornetce 10x50, sprawia wrażenie małego supełka słabych gwiazd osadzonego w słabej, mglistej plamce. W swojej nowej książce
Deep-Sky Wonders, Sue French zauważa, że dla kalifornijskiego amatora Russell'a Sipe'a gwiazdy gromady zdają się tworzyć sylwetkę klingońskiego krążownika z serialu telewizyjnego i kinowego Star Trek. Nie mogę powiedzieć, że widzę tę aluzję w mojej lornetce 15x70, ale lorneta 25x100 zaczyna odsłaniać międzygwiezdnego intruza.
W końcu, nie możemy być tak blisko
M1, mgławicy Krab, i się z nią nie spróbować. Moja pierwsza obserwacja lornetkowa Kraba sięga wstecz do zimnej nocy styczniowej we wczesnych latach 70-tych, w mojej pierwszej lornetce 7x35. Byłem na swoim ogrodzie na przedmieściach Connecticut, leżąc w zaspie śnieżnej i przeczesując tu i tam zimowe gwiazdy. Przedtem, uważałem M1 za stosunkowo łatwy łup w moim 8-calowym reflektorze, ale nieosiągalny dla lornetki, szczególnie tak małej. Ale rzeczywiście, ona tam była! Należy zauważyć, że było jej daleko do jasnej, ale mogłem z pewnością dostrzec malutką plamkę dokładnie tam, gdzie wiedziałem, że czai się Krab. Ty możesz także, ale poczekaj na wyjątkowo czyste niebo.
Oto statystyki tych i innych celów Wszechświata przez Lornetkę w tym miesiącu.
Za miesiąc, odwiedźmy Woźnicę i nieco jego skarbów. Tymczasem, nie zapomnij opublikować swoich obserwacji i szkiców w wątku dotyczącym tego artykułu na forum, lub napisz do mnie na
phil@philharrington.net. Do tego czasu, pamiętaj nasze kredo: Dwoje oczu jest lepsze od jednego!
O Autorze:Phil Harrington jest autorem 9 książek o astronomii, włączając Touring the Universe through Binoculars. Odwiedź jego stronę internetową:
www.philharrington.net.
Wszechświat przez Lornetkę Phila Harringtona jest chroniony prawem autorskim 2012 przez Philipa S. Harringtona. Wszelkie prawa zastrzeżone. Zakaz kopiowania, całości lub części, poza pojedynczymi kopiami do użytku osobistego, bez pisemnej zgody posiadacza prawa autorskiego.
