KOSMICZNE WYZWANIE
Teleskopy 6-9,25 cala (15-23 cm)

Cel	Typ	RA	Dec	Gwiazdozbiór	Jasność [mag]	Rozmiary
NGC 2298	Gromada kulista	06h49,0m	-36°00,3'	Rufa	9,2	5'

Chociaż większość gromad kulistych pokrywa niebo letnie skupiając się wokół jądra naszej Galaktyki, istnieje kilku renegatów, którzy poszli swoją drogą okupując regiony daleko poza resztą. Jedną z takich kulistych, leżącą za bogatymi polami gwiezdnymi Drogi Mlecznej w Rufie, jest NGC 2298.

Odkryta 30 maja 1826 roku przez Jamesa Dunlopa NGC 2298, jest samotnikiem położonym jakieś 40.000 lat świetlnych od Ziemi. Okrąża ona Drogę Mleczną po bardzo szerokiej, eliptycznej orbicie, która przez 304 milionów lat prowadzi ją na niewielką odległość 6.500 lat świetlnych, a następnie oddala ją na 49.000 lat świetlnych od jądra galaktycznego.

Badania sugerują, że NGC 2298 jest tak naprawdę rozbitkiem z galaktyki karłowatej Wielkiego Psa (Canis Maior Dwarf). Karzeł Wielkiego Psa, raportowany po raz pierwszy w roku 2003 przez zespół astronomów z Francji, Włoch, Wielkiej Brytanii i Australii, sklasyfikowany jest jako galaktyka nieregularna obejmująca miliard gwiazd. Jeśli jej rzutowana odległość 25.000 lat świetlnych jest prawidłowa, jest ona najbliższą galaktyczną sąsiadką Ziemi. Astronomowie uważają jednak, że karzeł jest w trakcie pochłaniania przez przytłaczający efekt grawitacji naszej Drogi Mlecznej. W rezultacie, odrzucił on NGC 2298. Inni wygnańcy to gromady kuliste M79, NGC 1851, NGC 2808, a także gromada otwarta Tombaugh 2.

Inne badania, opublikowane w roku 2007 i oparte na danych zebranych przez Kosmiczny Teleskop Hubble'a, pokazują, że sama NGC 2298 w szybkim tempie traci masę. Według autorów, "obserwacje z ostatnich lat ujawniły rosnącą liczbę gromad kulistych poważnie zubożonych o małomasywne gwiazdy". Odległa kulista, taka jak NGC 2298, powinna pokazać większą obfitość małomasywnych gwiazd niż kuliste leżące bliżej jądra Drogi Mlecznej. Ale tak nie jest. Stąd badanie zakończono wnioskiem, że NGC 2298 traci masę szybciej niż oczekiwano. W rzeczywistości, jak sugeruje tytuł publikacji, NGC 2298, podobnie jak jej galaktyka macierzysta, jest na drodze do destrukcji.

Jednak nie ma się czym martwić; NGC 2298 będzie z nami jeszcze przez jakiś czas. Nie musisz się spieszyć ze znalezieniem jej. Aby do niej dotrzeć, rozpocznij misję od Aludry (eta Canis Maioris), gwiazdy z ogona Wielkiego Psa. Zsuń się 3° na południe, a zobaczysz trójkąt prostokątny z trzech gwiazd, któremu towarzyszy wiele słabszych punktów tworzących wspólnie mało znaną gromadę otwartą Collinder 140. Jej duży rozmiar i niewielka gęstość maskowały prawdziwą naturę gromady do roku 1931, gdy szwedzki astronom Per Collinder umieścił ją w swoim katalogu pod numerem 140. Jak napisałem w swoim artykule z lutego 2015, Collinder 140 jest łatwym celem dla niemal każdej lornetki. Jej 30 gwiazd ma jasność w przedziale od 5 do poniżej 9 magnitudo i obejmuje obszar około 3/4°. Obserwator głębokiego nieba z Arizony, Steve Coe, sugeruje ksywkę "Rzep", ze względu na jej położenie na samym końcu psiego ogona.

Skocz kolejne 5° na południowy zachód do gwiazdy 3mag pi Puppis. Pi króluje innej niedocenianej gromadzie otwartej, Collinder 135. Od razu zauważysz uderzającą pomarańczową barwę pi. Sklasyfikowana jako nadolbrzym typu K3, jej kolor podkreślają inne niebieskobiałe gwiazdy gromady. Te gwiazdy to także gwiazda podwójna v1 i v2 Puppis, nieco na północ od pi, oraz samotna gwiazda 5mag na zachodzie. Razem, nadają one gromadzie charakterystyczny kształt grotu strzały. Po raz kolejny, lornetka lub Twój szukacz zapewnią prawdopodobnie lepszy widok obu gromad niż Twój teleskop.

W końcu, skręć na północny zachód i przesuń się 4°, lub około połowy pola szukacza, od pi do małego trójkąta gwiazd 6-7 magnitudo. Najbardziej na zachód wysunięta gwiazda trójkąta oznaczona jest na powyższej mapie przeglądowej. NGC 2298 leży 1,75° na zachód-południowy zachód od niej i 15' na południe od odosobnionej gwiazdy pola 8mag.

Powodzenia w tegomiesięcznym Kosmicznym Wyzwaniu! I nie zapomnij opublikować swoich rezultatów w odpowiednim wątku na forum.