KOSMICZNE WYZWANIE

Cel	Typ	RA	Dec	Gwiazdozbiór	Jasność [mag]	Rozmiary
Sekstet Seyferta	Grupa galaktyk	15h59,2m	+20°45'	Wąż	szczegółowa lista poniżej	1'

Sekstet Seyferta, znany wielu z nas jako Zwarta Grupa Galaktyk Hicksona 79 (HCG 79), to ciasne skupisko galaktyk w północnym zakątku Głowy Węża. Głowa Węża to zachodnia część tej przepołowionej konstelacji, wyznaczająca trójkątny łeb węża, którego trzyma Wężownik. Obserwacje Sekstetu Seyferta od lat są jednym z moich ulubionych projektów. To fajna mała paczka galaktyk na letnie wypady, zanim zanurzymy się w letniej Drodze Mlecznej.

Ksywka "Sekstet Seyferta" jest jednak z kilku powodów nieścisła. Po pierwsze, technicznie rzecz biorąc Karl Seyfert nie odkrył Sekstetu Seyferta. Główna galaktyka grupy, NGC 6027, została odkryta przez Édouarda Stephana, dyrektora Obserwatorium Marsylskiego, podczas obserwacji przez 31,5-calowy (80 cm) reflektor obserwatorium w czerwcu 1882 roku. Był to ten sam teleskop, którego używał Stephan podczas odkrycia innej, bardziej znanej gromady galaktyk, jego imienniczki Kwintetu Stephana w Pegazie.

Jednak notatki Stephana obejmują jedynie pojedynczy obiekt, chociaż wspomniał on również o dwóch bardzo słabych gwiazdach. Z perspektywy czasu wiadomo, że te dwie gwiazdy są faktycznie dwiema innymi galaktykami, które prawdopodobnie nie zostały rozpoznane ze względu na swoje małe rozmiary. Seyfert odkrył ich prawdziwą naturę, a także dostrzegł kilka dodatkowych składników badając kliszę fotograficzną tego regionu w Harvard College Observatory w roku 1951. Seyfert opisał później swoje odkrycie w krótkim artykule zatytułowanym A Dense Group of Galaxies in Serpens, gdzie wspomniał również iż grupa ta leży 27 milionów lat świetlnych od nas.

Chociaż do galaktyk zarejestrowanych na kliszy z Obserwatorium Harvarda zostało przyporządkowanych pięć numerów pomocniczych -- od NGC 6027a do 6027e, Seyfert kwestionował czy patrzy na grupę sześciu galaktyk, czy może tylko czterech lub pięciu. Przyznał, że jego kolega Walter Baade, członek personelu Obserwatorium Mount Wilson uważał, że obiekty oznaczone jako NGC 6027c i 6027d są w rzeczywistości anomaliami pływowymi będącymi wynikiem interakcji zachodzących między innymi galaktykami.

Okazuje się, że Baade miał rację. Sekstet Seyferta nie obejmuje sześciu galaktyk; obejmuje tyko cztery. Jednak mylił się co do tego, które były mirażami pływowymi, a które rzeczywistymi galaktykami. NGC 6027c i NGC 6027d są prawdziwymi galaktykami. Jednak badania przeprowadzone przez Teleskop Kosmiczny Hubble'a dość wyraźnie pokazują, że NGC 6027e nie jest oddzielną galaktyką, ale grawitacyjnym pióropuszem rozciągającym się od NGC 6027. Takie zniekształcenia są typową cechą grup galaktyk, gdy ich składniki wirują i zbliżają się do siebie nawzajem w miarę upływu czasu. Ostatecznie, po setkach milionów lat tego galaktycznego piruetu, galaktyki połączą się, tworząc jedną, olbrzymią galaktykę eliptyczną. Tzn. wszystkie, oprócz NGC 6027d. Ta galaktyka spiralna leży w tle, w jednej linii z grupą.

Pierwotnie szacowana odległość Seyferta była błędna o czynnik siedem. Obecne szacunki stawiają te cztery grawitacyjnie związane galaktyki w odległości około 190 milionów lat świetlnych. NGC 6027d leży dużo dalej, szacunkowo 877 milionów lat świetlnych od nas.

Zostawmy już liczby i nazwy. Sekstet Seyferta znajdziemy 2° na wschód-południowy wschód od rho Serpentis o jasności 5mag, leżącej 3° na północ od trójkątnego łba Węża. Jako odniesienie, poszukaj trójkąta prostokątnego z gwiazd 9 i 11 magnitudo 10' na południowy zachód od grupy, oraz bliższej jej parki gwiazd 11mag leżącej 7' na północny zachód od niej.

NGC 6027 powinna być dość łatwym łupem dla Twojego teleskopu, ale reszta będzie wymagała do dostrzeżenia nieco wysiłku. Pod podmiejskim niebem, mój 18-calowy reflektor przy 171x pokazuje ją jako słabą poświatę, nieco wydłużoną wschód-zachód i podkreśloną przez bardzo słaby rdzeń centralny, ale to tyle. Nie ma śladu słabszych członków grupy, dopóki powiększenie nie wzrośnie do 294x, gdy można dostrzec bardzo słaby blask NGC 6027A zaledwie 36" na południe-południowy zachód. NGC 6027B również można wychwycić zerkaniem raptem 20" na zachód od NGC 6027. Ciemniejsze niebo to konieczność, by potwierdzić ją bez metody zerkania i zaledwie zacząć wyłuskiwać najsłabsze ślady pozostałych członków grupy.

Masz swój ulubiony obiekt-wyzwanie? Chciałbym usłyszeć o nim i o tym, jak poradziłeś sobie z tegomiesięcznym sprawdzianem. Skontaktuj się ze mną poprzez moją stronę internetową lub komentując ten e-artykuł na forum dyskusyjnym.

Do następnego miesiąca pamiętaj, połowa zabawy to dreszczyk emocji. Gra trwa!