Oprócz badań, które doprowadziły do odkrycia w latach pięćdziesiątych XX wieku ponad 80 nowych mgławic planetarnych, amerykański astronom George O. Abell zbadał również ogólną strukturę Wszechświata. Zrobił to, studiując i katalogując 2712 gromad galaktyk, które zostały uchwycone na nowym wówczas Palomarskim Przeglądzie Nieba (National Geographic Society-Palomar Observatory Sky Survey), wykonanym 48-calową kamerą Samuela Oschina Schmidta w Palomar Observatory. W roku 1958 opublikował on wyniki swoich badań w artykule zatytułowanym "The Distribution of Rich Clusters of Galaxies" w Astrophysical Journal Supplement (vol. 3, p.211). Chociaż Abell zmarł w roku 1983, jego katalog został rozszerzony w roku 1989 przez Harolda Corwina i Ronalda Olowina, wraz z publikacją ich artykułu "A Catalog of Rich Clusters of Galaxies", także w Astrophysical Journal Supplement (vol. 70, p. 1-138). Dodatek Corwina/Olowina do oryginalnego katalogu Abella obejmuje łącznie 4073 bogate gromady galaktyk.

Znana również nieformalnie jako Gromada Galaktyk Pieca, AGCS 373 leży niedaleko jak na gromady galaktyk, w odległości szacowanej na 62 miliony lat świetlnych. Co najmniej 18 z jej członków mieści się w zasięgu teleskopów 6-9,25-calowych.

Zacznijmy od dwóch najciekawszych. W roku 1966, amerykański astronom Halton Arp opublikował swój monumentalny Atlas Osobliwych Galaktyk (Atlas of Peculiar Galaxies), przegląd fotograficzny dziwacznych galaktyk, który wykonał z pomocą 200-calowego teleskopu zwierciadlanego Hale'a oraz 48-calowego teleskopu Schmidta w Palomar w latach 1961-1966. 338 wpisów w katalogu Arpa to fascynująca kolekcja wzajemnie oddziałujących i zderzających się galaktyk. Większość Arpów to domena dużych i ogromnych teleskopów amatorskich, chociaż kilkanaście pozycji odnosi się do obiektów Messiera [należą do nich: M32 (Arp 168), M49 (Arp 134), M51 (Arp 85), M60 (Arp 116), M65 (Arp 317), M66 (Arp 16 i Arp 317), M77 (Arp 37), M82 (Arp 337), M87 (Arp 152), M90 (Arp 76), oraz M101 (Arp 26)].

Arp 154 obejmuje dwie galaktyki w gromadzie Pieca. NGC 1316 o jasności 9 magnitudo, najjaśniejsza galaktyka w tym gronie, leży na zachodnich rubieżach grupy. Głębokie fotografie ujawniają, że NGC 1316 zawiera wiele obłoków pyłowych i jest otoczona złożonym płaszczem słabej materii, której kilka pętli zdaje się ogarniać mniejszą galaktykę, NGC 1317, 6' na północ. Astronomowie uważają, że jest to przypadek galaktycznego kanibalizmu, gdzie większa NGC 1316 pożera swoją mniejszą towarzyszkę. Fuzja jest dodatkowo sygnalizowana przez silne emisje radiowe wysyłane z miejsca zdarzenia.

W moim 8-calowym reflektorze, NGC 1316 jest jasnym, nieco owalnym dyskiem z wyraźnie jaśniejszym rdzeniem. NGC 1317, o jasności około 11 magnitudo i średnicy 2', widoczna jest w teleskopie 6-calowym, chociaż do jej wyłowienia może być konieczne wykorzystanie metody zerkania. Spróbuj z powiększeniem około 150x by uzyskać najlepszy widok.

Z NGC 1317 wyśrodkowaną w polu widzenia, wyłącz napęd swojego teleskopu i poczekaj pięć minut. Ziemia przesunie Twój widok w kierunku wschodnim do NGC 1341, wymagającej galaktyki spiralnej z poprzeczką o jasności 12 mag. Przez mój 8-calowy reflektor byłem w stanie ją dostrzec jedynie przelotnie na ciemnym niebie południowego wybrzeża Long Island (Nowy Jork). Jej pozbawiony cech szczególnych dysk, długi na jedynie 1,5', leży nieco na północ od słabej gwiazdy.

Mniej więcej w połowie drogi między NGC 1316 a chi-1, leży kolejna spiralna z poprzeczką, NGC 1326. W 8 calach wyglądała jak owalna smużka o wizualnej długości około 2' i o połowę mniejszej szerokości. Ma ona również wyśrodkowane, gwiazdowe jądro.

Serce gromady Pieca leży w RA 03h 38,5m i Dec -35° 27,0', w połowie drogi między trójkątem chi Fornacis na zachodzie, a sigma Eridani na wschodzie. Teleskop o polu 1° wycelowany w kierunku tej pozycji, obejmie osiem galaktyk jaśniejszych niż 14 magnitudo, z eliptyczną NGC 1399 o jasności 10 mag leżącą w samym środku (pokazana niżej). Ta galaktyka, leżąca 15' na południe od gwiazdy pola 7 mag, wygląda jak idealnie okrągła poświata o średnicy 2' z jaśniejszym jądrem.

NGC 1404, kolejna eliptyczna o jasności 10 mag, leży zaledwie 10' na południe i nieco na wschód od NGC 1399. Dla mnie jest nieco owalna, z dłuższą osią rozciągającą się na 2'. Jak wiele galaktyk w tej gromadzie, NGC 1404 ma jaśniejsze jądro. Kolejne 20' na zachód-południowy zachód od NGC 1399 leży NGC 1387. Byłem zaskoczony, jak jasna wydawała się w moim 8-calowcu, biorąc pod uwagę, że skatalogowana jest z jasnością 10,8 mag.

NGC 1389 leży 14' na południe i delikatnie na wschód od NGC 1387, tuż za granicą z Erydanem. Metoda zerkania będzie niezbędna w przypadku każdego teleskopu mniejszego niż 10 cali. Większość źródeł ocenia jasność tej długiej na 2' eliptycznej na 12 mag, ale szacuję, że jest o pół magnitudo słabsza. Nieco jaśniejsza i większa jest eliptyczna NGC 1386, leżąca około 15' na południe-południowy zachód od NGC 1389, nieco bardziej w głąb Erydanu. Przy 120x widziałem jej jaśniejsze jądro.

Wracając do NGC 1387, możesz przesunąć się 14' na północ-północny zachód do NGC 1381, słabej eliptycznej w kształcie cygara o długości 2' i jasności 12 mag. Mniej więcej w tej samej odległości na zachód-północny zachód od NGC 1387 leży kolejna galaktyka 12 mag, NGC 1379. Wygląda jak okrągła poświata o średnicy 1'.

NGC 1374 ma średnicę zaledwie 1', ale powinna być widoczna w dobrym teleskopie 4-calowym. Czy widzisz NGC 1375 leżącą zaledwie 2' na południe od niej? Jest o magnitudo słabsza, więc może wymagać 6 cali. Trzecia, słabsza smużka leży w tej samej odległości na północ od NGC 1374. To NGC 1373, trudny cel dla 6 cali.

Jednak 4 cale powinny pokazać długi, cienki dysk NGC 1380 na północny wschód od trio NGC 1374. Ze względu na swój charakterystyczny soczewkowaty kształt, ta galaktyka 10 mag jest intrygującym celem dla astrofotografów.

Kolejnym obiektem o wymownym kształcie jest spiralna z poprzeczką NGC 1365, która z jasnością 10 mag jest trzecim najjaśniejszym członkiem gromady Pieca. Wizualnie wygląda na owalną, mglistą plamkę, która równomiernie jaśnieje w kierunku jej centrum. Fotograficznie jest ona jednym z najbardziej imponujących przykładów spiralnej z poprzeczką na południe od równika niebieskiego. Ma długie, zakrzywione ramiona, które rozciągają się na północ i południe od wyraźnej poprzeczki centralnej biegnącej wschód-zachód.

Poniższa tabela zawiera te, a także kilka innych galaktyk z tego regionu, które znajdują się w zasięgu teleskopów amatorskich. Pamiętaj, aby złożyć hołd każdej z nich.

Masz swój ulubiony obiekt-wyzwanie? Chciałbym usłyszeć o nim i o tym, jak poradziłeś sobie z tegomiesięcznym sprawdzianem. Skontaktuj się ze mną poprzez moją stronę internetową lub komentując ten artykuł na forum dyskusyjnym.

Do następnego miesiąca pamiętaj, połowa zabawy to dreszczyk emocji. Gra trwa!