Obie galaktyki leżą w południowo-zachodnim zakątku Ryb, niedaleko gwiazdy gamma Piscium o jasności 4mag, najjaśniejszej gwiazdy asteryzmu znanego jako Diadem Ryb. Diadem, pięciokąt wyznaczający zachodnią rybę gwiazdozbioru, leży na południe od Wielkiego Kwadratu Pegaza. W zależności od lokalnego poziomu zanieczyszczenia światłem, możesz potrzebować pomocy optycznej by go dostrzec. Rozciąga się on na 6° i powinien zmieścić się w polu widzenia większości szukaczy optycznych.
Wyceluj swój teleskop w żółtawą gammę, a następnie poszukaj około 2° na północny zachód szerokiej pary gwiazd 7mag. Zachodnia z nich świeci złotym blaskiem, a wschodnia (SAO 128051) ma odcień niebieskawy. Nasze wyzwanie leży w około trzech czwartych drogi od gammy do wschodniej gwiazdy tej parki. Galaktyk szukaj nieco na wschód od gwiazdy pola o jasności 11mag.
NGC 7541 dominuje, wydaje się jaśniejsza i większa niż jej sąsiadka. Mój 8-calowy reflektor przy 118x ujawnia długi, bardzo wąski pas światła zorientowany niemal dokładnie wschód-zachód. Gwiazda Drogi Mlecznej o jasności 12,5mag świeci tuż za wschodnim koniuszkiem galaktyki. Jeśli ją dostrzeżesz, nie daj się nabrać, że odkryłeś supernową.
Jednak w roku 1998 w NGC 7541 została zaobserwowana supernowa przez astronomów używających
Katzman Automatic Imaging Telescope, czyli KAIT. KAIT, należący do kompleksu Lick Observatory na Mount Hamilton niedaleko San Jose w Kalifornii, to w pełni zautomatyzowany 30-calowy reflektor Cassegraina zaprojektowany specjalnie do poszukiwania pozagalaktycznych supernowych i innych zjawisk o charakterze przejściowym. Od momentu powstania w roku 1996, KAIT jest filarem programu Lick Observatory Supernova Search, dzięki któremu odkryto niemal 1000 supernowych -- w rzeczywistości, gdy to czytasz, ta niesamowita liczba mogła już zostać przekroczona. Supernowa NGC 7541, oznaczona jako SN1998dh, osiągnęła jedynie 15mag, co utrzymało ją znacznie poniżej progu widoczności wszystkich, poza największymi, instrumentów amatorskich.
Późniejsze badania wykazały, że SN1998dh była supernową typu Ia. W bardzo szerokim ujęciu, supernowe można podzielić na dwie kategorie: typu I i typu II, przy czym te pierwsze są dalej podzielone na typy Ia, Ib i Ic. Supernowe typu Ia występują w podwójnych układach gwiazd, gdzie jeden ze składników jest białym karłem. Białe karły to końcowy etap ewolucji gwiazdy, która zużyła całe swoje paliwo i zapadła się pod miażdżącym wpływem grawitacji. Jeśli biały karzeł leży wystarczająco blisko swojej gwiezdnej partnerki w układzie podwójnym, masa może być między nimi przenoszona. Gdy materiał jest przesuwany z gwiazdy towarzyszącej do białego karła, wzrost ciśnienia i gęstości podnosi temperaturę jego jądra. Jeśli przeniesione zostanie wystarczająco dużo masy, biały karzeł może przekroczyć limit swojej masy maksymalnej,
granicę Chandrasekhara, wynoszącą około 1,4 obecnej masy naszego Słońca. Gdy do tego dojdzie, efekt zgniatania staje się nadmierny i powoduje gwałtowną eksplozję białego karła.
NGC 7537 leży w jednym polu widzenia z NGC 7541, ale jej mniejsze rozmiary i słabsza natura stawiają przed nami większe wyzwanie. Rzeczywiście, kiedy wiele lat temu po raz pierwszy dostrzegłem NGC 7541 przez swój 8-calowy reflektor na jedynie przeciętnym niebie, NGC 7537 nie było widać. Jakiś czas później, w lepszych warunkach obserwacyjnych, ten sam teleskop pokazał brakującą galaktykę jako niezwykle słabą, owalną poświatę. NGC 7537 jest również zorientowana wschód-zachód, z lekkim przechyleniem w kierunku swojej jaśniejszej sąsiadki.
O Autorze: