KOSMICZNE WYZWANIE
Lornetki i teleskopy 3-5 cali (7,6-13 cm)

Cel	Typ	RA	Dec	Gwiazdozbiór	Jasność [mag]	Rozmiary
NGC 1851	Gromada kulista	05h14,1m	-40°02,8'	Gołąb	7,3	12'

Pomyślałem, że powitamy nowy rok celem, który jest wyzwaniem nie ze względu na niską jasność, ale raczej na swoje południowe położenie z dala od jakichkolwiek jasnych gwiazd. NGC 1851 to gromada kulista o jasności 7 magnitudo w gwiazdozbiorze Gołębia.

W zależności od Twojej szerokości geograficznej, najtrudniejszym testem może być znalezienie wystarczająco otwartego widoku na południe, by ją dostrzec. NGC 1851 leży jakieś 40° na południe od równika niebieskiego. W rezultacie, na większości obszaru Ameryki Północnej nigdy nie wznosi się wyżej niż 20° nad południowy horyzont. Niewątpliwie dlatego została przeoczona przez Messiera i Herschelów. NGC 1851 została odkryta po raz pierwszy 29 maja 1826 roku przez Jamesa Dunlopa, szkockiego astronoma zamieszkałego w Australii.

Nasi koledzy z półkuli południowej raportują, że z łatwością widzą NGC 1851 przez lornetki 10x50, i że jest to jedna z perełek nieba w styczniu i lutym. Jednak nasz widok z północy jest ograniczony przez zamglenia przy horyzoncie i zanieczyszczenie światłem. Efektem jest jedynie słaba poświata prawdziwego oblicza kulistej.

Najprostszym sposobem na zlokalizowanie Gołębia jest wyobrażenie sobie dużej trójkąta równobocznego pomiędzy Rigelem, Syriuszem i najjaśniejszą gwiazdą Gołębia, Phactem (alfa Columbae). Każda z nich jest oddalona od pozostałych o 23°-26°. Wyceluj lornetkę lub szukacz w Phacta, a następnie poszukaj na południowy wschód od niej gwiazdy Wazn (beta Columbae) i na południowy zachód od niej gwiazdy epsilon Columbae. Przesunięcie się o około jedno pole na południe od epsilon powinno skutkować pojawieniem się trójkąta prostokątnego z trzech gwiazd 6mag. Gwiazda wyznaczająca kąt prosty trójkąta, SAO 195807, świeci czerwonawym odcieniem i leży nieco mniej niż 2° na wschód-północny wschód od NGC 1851.

NGC 1851 to kulista dla każdego teleskopu i wszystkich powiększeń. Przy 45x, mój 4-calowy (10,2cm) refraktor ujawnia nierozdzieloną mgławicową poświatę podkreśloną przez niemal gwiazdopodobny rdzeń centralny. Pod wieloma względami przypomina to głowę komety bez warkocza. Jednak podbij powiększenie, a skojarzenie zacznie się zmieniać. Przy 143x krawędzie gromady zaczynają nabierać ziarnistości, jakby na granicy rozdzielczości. 4-calowy (10,2cm) teleskop nie ma wystarczającej mocy, by wykonać ten ostatni krok, ale zwiększenie apertury o zaledwie 2 cale (5cm) pokaże niektóre z gwiazd NGC 1851 o jasności 13mag na jej obrzeżach.

NGC 1851 podważa również teorie dotyczące formowania się gromad kulistych. Kuliste zazwyczaj składają się z gwiazd w podobnym wieku, co sugeruje ich wspólny okres formowania. NGC 1851 podważa jednak ten trend, ujawniając populacje gwiezdne w różnym wieku. Dodatkowo, gromada otoczona jest rozproszonym halo z gwiazd. Dokładne wyjaśnienie tych cech jest niepewne, ale jedna z hipotez zakłada, że NGC 1851 może być wynikiem zderzenia dwóch gromad w galaktyce karłowatej. Po połączeniu, interakcje z bardziej masywnymi galaktykami mogły oderwać zewnętrzne regiony pierwotnej galaktyki macierzystej, pozostawiając jedynie gwiezdne jądro oraz zaobserwowane halo. Aby dowiedzieć się więcej o tej nietypowej kulistej, przeczytaj artykuł The Halo+Cluster System of the Galactic Globular Cluster NGC 1851 autorstwa A.F. Marino et al, opublikowany w Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, 28 czerwca 2014 roku.