Jeziory Wielkie 3/4.09.2011
21:14-01:45

Dymsza - refraktor Bresser Messier 150/750 (Petzval) na MON-1
Ucio - LB 12"
Wilk - GSO 10" Dob

W Jeziorach stawiliśmy się chwilę po 21 i już wtedy mleko lało się od Strzelca po wschodzącego dopiero Perseusza. Warunki wczoraj były nieprzeciętne, Ameryka razem z Zatoką Meksykańską wyraźnie odcinała się w zenicie, szczerze mówiąc dawno nie pamiętam żeby w Jeziorach było tak ciemno. Seeing i przejrzystość wczoraj były bardzo dobre, nie było także wilgoci która tydzień temu przerodziła się w mgłę i wygoniła nas do domów.

Ostatnie 2 miesiące niepogody sprawiły, że lista obiektów które miałem w planach składała się praktycznie wyłącznie z obiektów "dużego kalibru", na szczęście, jak napisałem wyżej, warunki wczoraj sprzyjały.

Na pierwszy ogień poszła świeża supernowa w M101: SN2011fe - mimo niekorzystnego położenia galaktyki nad łuną Poznania, supernowa wprost wali po oczach, jest najjaśniejszą gwiazdą w okolicy i nie sposób ją pomylić, nawet bez mapki. Jest jaśniejsza obecnie niż 10mag.


Palomar 8 (11.2, Sb 14.3)
Położona ok. 42.100 lat świetlnych od Ziemi, przesłonięta przez pył naszej Galaktyki. Dość dobrze widoczna na wprost przy 107x jako owalne pojaśnienie bez śladów rozbicia.


Palomar 9 (9.3, Sb 12), inne oznaczenie - NGC 6717
"Gromada kulista, znajdująca się w gwiazdozbiorze Strzelca. Została odkryta 7 sierpnia 1784 roku przez Williama Herschela. NGC6717 znajduje się 7800 lat świetlnych od jądra Drogi Mlecznej. William Herschel sklasyfikował odkryty przez siebie obiekt jako mgławicę. Po raz pierwszy została uznana za gromadę gwiazd przez Pera Collindera w 1931 roku. Przy opracowywaniu katalogu nowo odkrytych gromad kulistych w 1955 roku George Abell skatalogował tą gromadę jako Palomar 9 pozornie nieświadom jego tożsamości, gdyż wcześniej nie była klasyfikowana jako gromada kulista. Identyfikacja Palomar 9 z NGC6717 została prawdopodobnie wykonana w 1958 roku przez Altera."

Najjaśniejszy i bardzo łatwy Palomar. Przy 107x jasna, niejednorodna, niestety bardzo niskie położenie nad rozgrzanymi dachami obory uniemożliwiło zwiększenie powiększenia.


Palomar 11 (11.9, Sb 14.17)
"Gromada kulista znajdująca się w odległości około 42.400 lat świetlnych od Ziemi w kierunku konstelacji Orła. Została odkryta w 1955 roku przez Alberta Wilsona. Palomar 11 znajduje się 25.800 lat świetlnych od jądra Drogi Mlecznej. Gromada ta jest w znacznym stopniu przesłonięta przez pył naszej Galaktyki."

Najtrudniejszy z wczoraj obserwowanych Palomarów, Przy 107x widoczny zerkaniem jako pojaśnienie na tle łańcuszka z słabych gwiazd, przy 170x gromada zanika. Ogólnie oceniam Palomara jako dość trudnego. Mapka z Cosmic Challenge jakiej używałem jest trochę myląca gdyż w okularze rozmiar kątowy gromady jest mniej więcej o połowę mniejszy niż na mapce.


NGC6822 (8.8, Sb 14.5) Galaktyka Barnarda
Nieregularna galaktyka karłowata należąca do Grupy Lokalnej. Tydzień temu warunki były przeciętne, więc wróciłem do niej podczas tych obserwacji kiedy była wyżej na niebie (wcześniejsza godzina) i przy bardzo dobrej przejrzystości. Galaktyka jest bardzo duża, zajmuję prawie 3/4 pola widzenia ESa 14mm, ma niejednorodną jasność i jest wyraźnie podłużna w osi N-S.


IC4617 (15.5, Sb 14.3)
Galaktyka w Herkulesie położona pomiędzy M13 a NGC6207. Ekstremalnie słaba, podłużna, bardzo mała, widoczna zerkaniem przez ok. 30% czasu obserwacji przy powiększeniu 214x, przy 170x niewidoczna. Miejsce łatwo zlokalizować, galaktyka położona jest wzdłuż górnej krawędzi malutkiego asteryzmu w kształcie "kopniętego" trapezu. Galaktyka jest widoczna na wysokości najsłabszej gwiazdy tego asteryzmu mającej 14.92mag (3UC  254-117275).


Grupa Deer Lick
Udało się złapać przy 214x wszystkie 4 towarzyszki NGC7331, rok temu nie udało mi się zaobserwować NGC7336 (15, Sb 12.4). Jest najsłabsza i najmniejsza z wszystkich, trochę trudności sprawia też NGC7337 (14.4, Sb 14.3). NGC7340 (13.7, Sb 12.9) i NGC7335 (13.4, Sb 12.9) są widoczne na wprost już przy 170x.

Hickson 92 (Kwintet Stephana)
Widoczne bez problemu wszystkie 5 składników, przy 214x jądra NGC 7318A i 7318B są wyraźnie oddzielone od siebie.


Resztę wieczoru poświęciłem klasykom jesiennym - M31, M33, NGC891, długo by wymieniać. Warto wspomnieć o duecie SWAN 33mm i OIII Baadera: ten zestaw wymiatał wczoraj na Ameryce, Pelikanie i przede wszystkim na kompleksie Veila. Lustro 12", pole ponad 1,5 stopnia, duża źrenica wyjściowa i ciemny filtr to wspaniała kombinacja na te obiekty. Według podziału z ciekawego artykułu Steve’a Gottlieb'a, wczoraj na Veilu bez problemu dało się wyróżnić: NGC6995, NGC6992, IC1340, NGC6960, Trójkąt Pickering’a, The Thin Thread, pierwszy raz w Jeziorach majaczyło też NGC6979. Patrząc na fotograficzny detal w okularze strach pomyśleć jakby to wyglądało pod ciemniejszym niebem i w lepiej skorygowanym okularze.

Dobrze też w tym zestawie prezentowało się "Oko Boga" - NGC7293 - w dużym polu z filtrem mgławica była bardzo jasna i dobrze odcinała się od tła, bez problemu można było dostrzec skąd taka nazwa.

Wracając jeszcze do SWANa w świetle warunków wczoraj: przejrzystość była tak dobra, że mimo źrenicy przekraczającej 6mm buszując po Łabędziu (bez filtra OIII) niebo było naprawdę ciemne.

Spojrzeliśmy oczywiście także na C/2009 P1 Garradd. Mimo braku mapki, kometa jest tak jasna, że odnalezienie jej zajęło kilkanaście sekund. Wczoraj była w okolicy "Wieszaka", przy 107x jądro jest bardzo jasne, a ogon dłuższy i jaśniejszy niż tydzień temu.

Wczoraj pierwszy raz odwiedził nas Wilk ze swoim nowiutkim GSO 10". Witamy w Jeziorach :)