Jeziory Wielkie 1/2.11.2011
20:30-02:00

Thomas - Bresser Messier N200/1000 na LXD75 GOTO
Jules - Synta 8" Dob
Polaris - Synta 8" Dob

Tę sesję zacząłem ambitnie od galaktyczek w okolicy łba Wieloryba. Niestety, nie wszystkie z atlasu Taki'ego dało się wyłapać w tych warunkach, a te dostrzeżone były na granicy widzialności i nie pokazywały swej całej okazałości, mimo wcale nie granicznych jasności dla 8". To zniechęciło mnie do dalszego polowania, szczególnie, że szedłem deklinacją coraz niżej na południe co jeszcze pogarszało sprawę. I tak padły:

NGC1070 (12,1mag/Sb 13,5mag) - bardzo słaba, owalna, pod gwiazdką
NGC1137 (12,6mag/Sb 13,6mag) - spora, ledwo dostrzegalna zerkaniem
NGC1153 (12,5mag/Sb 12,9mag) - kolejna na granicy zasięgu zerkaniem
NGC1032 (12,1mag/Sb 13,4mag) - bardzo słaba, mała, wyraźna w 7mm, podłużna; ładnie skomponowana z trzema gwiazdkami


NGC1055 (10,9mag/Sb 14,0mag) - bardzo słaba, przy trójkącie z gwiazd; jedna z nich jest dość blisko galaktyki
M77 (9,1mag/Sb 13,0mag) - bardzo jasna i wyraźna, przy gwiazdce, okrągła, halo z jasnym jądrem


Przy kolejnym trio trochę się pogubiłem. Według jasności wynika, że od razu rzuciła mi się w oczy NGC1087 (10,8mag/Sb 12,9mag - dość jasna, duża), ale dwóch pozostałych nie byłem w stanie zidentyfikować. Wydaje mi się, że widziałem jeszcze słabiutką poświatę NGC1094 (12,7mag/Sb 12,8mag) lub NGC1090 (11,9mag/Sb 13,9mag) - opisałem ją jako "malutka i słaba", ale całość idzie zdecydowanie do poprawki.


NGC955 (12,3mag/Sb 12,9mag) - spora, owalna mgiełka, zerkaniem w 14mm


NGC936 (10,0mag/Sb 13,1mag) - spora, jasna, blisko trapezowatego kształtu z 4 gwiazdek

Po tych kłakach przerzuciłem się na okolice Drogi Mlecznej w Kasjopei i Perseusza. Jest tam mrowie gromad otwartych które zawsze świetnie prezentują się w szerszym polu i nie są tak czułe na nieco gorszą przejrzystość nieba jak galaktyki:

Cr463 - wielka, rozproszona gromada, zajmuje całe pole XW20
Stock 5 - dość rozległa, robi wrażenie nieco podłużnej
IC1747 (12,0mag/19,0") - mgławica planetarna, pokazuje się w UB i OIII jako rozmyta tarczka, ale bez filtra też widoczna w XW7; blisko dwie sąsiadujące gwiazdki z którymi tworzy trójkąt
NGC637 - bardzo ładna, mała gromadka, w XW7 widać poświatę słabych gwiazdek (widocznych ok. 5 jasnych i kilka słabych zerkaniem)
NGC663 - piękna! dużo jaśniejszych gwiazd w tle ze słabszych


NGC654 - mała, ze słabych gwiazdek, bardzo ładna w każdym okularze (blisko gwiazdki)
NGC659 - malutka i słaba, ładna w XW14

Wszystkie trzy (663/654/659) mieszczą się w polu ponad 1,5 stopnia. Niestety, pole ok. 1,2 stopnia z XW20 nie starczyło do objęcia całej trójki:


NGC743 - "trójkątna" gromadka z kilkunastoma gwiazdkami


Stock 2 - ładna w szukaczu, traci urok w okularze teleskopu, obiekt typowo lornetkowy!

Po niej przesunąłem się nieco bliżej kultowych Hichotek i tam przeczesywałem niebo (dziwne to uczucie być tak blisko Gromady Podwójnej, ale nie mieć jej za główny cel):

Basel 10 - bardzo słaba, skupiona wokół gwiazdki podwójnej
Czernik 8 - słaba, luźna, lekko trójkątna
Maffei 1 - galaktyka z Grupy Galaktyk Maffei; bardzo słaba, spora poświata z gwiazdkami pierwszego planu, przypomina nierozdzieloną gromadę otwartą; widoczna w XW20 i XW14, a nawet w XW7!
Mrk (Markarian) 6 - około 9 gwiazdek w charakterystycznym podłużnym kształcie (dwie gwiazdki podwójne!)


Mel(otte) 15 - duża i luźna gromada otwarta zatopiona w mgławicy Serce; filtr mgławicowy (GSO Nebula) pokazuje lekką mgławicowość IC1805
NGC896 - ładna gromada zatopiona w mgławicy IC1795 (połączonej z Sercem) widocznej z filtrem mgławicowym jako mgiełka ciągnąca się wśród gwiazdek; ta mgławica jest wyraźniejsza niż IC1805
NGC1027 - ładna gromada otwarta skupiona wokół jasnej gwiazdy
IC1848 - bardzo rozległa gromada otwarta, luźna ale wyraźna; niestety nie dostrzegłem mgławicy Dusza w której zatopiona jest gromada, ale i jej nie wypatrywałem :) co ciekawe, w atlasie Taki'ego ta ICka zaznaczona jest tylko jako gromada otwarta!
Cr 33/34 - giną w wąskim polu widzenia teleskopu
NGC957 - bardzo ładna, podłużna, ze słabymi gwiazdkami


Tutaj mała "wpadka" :) W atlasie Taki'ego na wschód od Cr34 widać nie oznaczoną, ciasną grupkę czterech gwiazdek. Skierowałem się tam i ujrzałem naprawdę ładny widoczek z czterech gwiazd tworzących czworobok i kilku na kształt "odnogi" - coś w stylu latawca. Jakiś nieznany asteryzm? Nie mogłem skojarzyć go z żadnym znanym obiektem i byłem zaskoczony, że w atlasie nie widnieje jako gromada. Moje "odkrycie" zostało jednak zweryfikowane w SkyMapie - okazało się, że ta grupka jest jednak gromadą otwartą Stock 23...


Następnie przesunąłem się na betę Cassiopeiae, zerknąłem na piękną gromadę NGC7789 i postanowiłem złapać ciąg gromad po drodze od Bety do M52. Większość tych małych gromadek ginie w bogatym polu gwiezdnym Drogi Mlecznej i trzeba się mocno wpatrywać, żeby je wyłowić z tła:

Berk(eley) 58 - mała, słaba, najlepiej zerkaniem
NGC7790 - ładna gromadka, dość mała
NGC7788 - większa od 7790, wyraźna
Frolov 1 - malutka
Harvard 21 - mała, najlepiej widoczna zerkaniem, wśród 3 gwiazdek
King 12 i King 21 - małe, nieco wyraźniejsze zerkaniem, skupiska gwiazdek

Tak to wygląda na tle pola okularu XW20:


IC351 (11,9mag/18,0") - mgławica planetarna w Perseuszu; nie byłem pewien co do jej widoczności, ale zrobiłem szkic i po sprawdzeniu z NSOGiem okazało się, że widziałem jej poświatę dokładnie tam gdzie jest planetarka; filtry pomagają wyłowić z tła jej niewyraźny dysk:


Oczywiście, na ruszt poszedł też Jowisz. Tej jesieni seeing przyzwyczaił nas do wspaniałych, stabilnych obrazów jego tarczy i tak było i tym razem. Miłym zaskoczeniem był też tranzyt WCP oraz dwa ciemne i jeden jaśniejszy farfocle na pasie północnym. Thomas zwinął się o 1:30, a nas z placu wygoniła o 2 gęsta, niska mgła. Sprzęty wręcz spływały wilgocią, a plastikowe słoiczki na okulary przy zakręcaniu wydawały na gwincie dźwięk przypominający plusk :)