Jeziory Wielkie 10/11.04.2015
21:30-00:30

Ucio - Meade LB 12"
Acidtea - Synta 10" Dob
Jules - lornetka 22x85
Polaris - lornetka 12x50

Po wielu dniach załamania pogody i niemal obserwacyjnego załamania psychicznego, nadszedł wyż, który przyniósł prawdziwie letnie temperatury, niską wilgotność i ciepłe noce. Tak jak przewidziały serwisy pogodowe, noc z piątku na sobotę okazała się bezchmurna. Na wykresach meteo warunki zbliżały się do idealnych, ale jak się okazało, nasz wspaniały klimat jeziorski zaserwował nam powtórkę z rozrywki w postaci mocno rozproszonej wilgoci, która trzymała się dość wysoko nad gruntem. Sprzęt nie parował, optyka sucha, jednak niebo szare, bez kontrastu. Mimo tego, zaliczyliśmy udaną sesję obserwacyjną, choćby w części nawiązującą do tych sprzed 2-3 lat.

Za oborą pierwszy zameldował się Acidtea, po chwili dotarłem ja. Za kilkanaście minut przyjechał Ucio, a za nim Jules. Korzystając z okazji, ustawiłem Nikonka na Wenus w towarzystwie Plejad. Piękny widok. Płaskie pole widzenia lornetki wspaniale pokazało idealnie skadrowaną parkę. W miarę upływ czasu parka była coraz niżej i nie mogłem przegapić okazji do podziwiania widoku, jaki uwielbiam - obiekty na niebie widoczne z elementami krajobrazu. W tym przypadku była to Wenus przedzierająca się przez korony pobliskich drzew, a nad nią pięknie widoczne Plejady.

Pamiętałem też o niedawnym przeboju - komecie C/2014 Q2 (Lovejoy), która obecnie przemierza powoli gwiazdozbiór Kasjopei. Nie miałem żadnej aktualnej mapki, ale pamiętałem gdzie była podczas ostatnich obserwacji, więc znając jej tempo i kierunek ruchu wśród gwiazd, po chwili miałem ją w polu widzenia lornetki. Była świetnie widoczna, jako mocno skondensowany, niewielki obiekt mgławicowy nieco na północny zachód od gwiazdy psi Cas (4,7mag). Była zaskakująco jasna, jaśniejsza niż przypuszczałem. Jej szarość była nieco inna niż szarość typowych obiektów głębokiego nieba. Czy to złudzenie, czy obecnie można jeszcze wychwycić jej subtelną, kometarną kolorystykę?

Oprócz lornetkowych szlagierów, warte wymienienia obiekty, które dostrzegłem w lornetce 12x50 (a pamiętajmy, że warunki były dalekie od idealnych), to:

NGC 4631 (9,1/13,0 mag) - galaktyka Wieloryb. Mam ten rejon nieba obcykany teleskopowo, więc dotarcie do niej to łatwizna. Wieloryb widoczny na wprost, ale lepiej zerkaniem, bo mocniej wyskakiwał z tła i "rósł". Takie poziome, szare maźnięcie pędzla na tle nieba.








M108 i M97 - galaktyka i mgławica planetarna Sowa. Wyraźnie widoczne w jednym polu widzenia, Sowa nieco wyraźniejsza. Doświadczenie karkołomne, bo obiekty były niemal w zenicie.

NGC 4565 (9,5/13,2 mag) - galaktyka Igła. Było ciężko ze względu na małą szerokość kątową obiektu. Ale po dłuższym wpatrywaniu się wyskoczyła z tła jako słaba, wąziutka kreseczka.









NGC 4559 (9,8/13,9 mag) - klasyczna galaktyka w Warkoczu Bereniki. Standard dla średnich i dużych teleskopów. Ładnie widoczna szara poświata, podświetlona gwiazdkami na jej tle.









NGC 3184 (9,9/14,1 mag) - galaktyka w Wielkiej Niedźwiedzicy, w bardzo łatwym miejscu. Widoczna zerkaniem (najjaśniejsza część centralna) jako bardzo słaba poświata przy dość jasnej gwiazdce. W sumie do poprawki w lepszych warunkach.








NGC 5466 (9,2mag) - gromada kulista w Wolarzu. Muszę tu przyznać się do błędu, bo skojarzyłem ją z Międzygalaktycznym Wędrowcem, którym okazała się inna kulka (NGC 2419 w Rysiu). Dość wyraźnie widoczna okrągła plamka, spora kątowo. Na NGC 5466 zerknęliśmy też przez 12" - zaprezentowała się wspaniale rozbita na całej swojej szerokości. Mnogość szpileczek gwiezdnych tworzących gromadę robiła wrażenie.






Przez całą sesję dzieliliśmy sprzęt między siebie podziwiając znalezione obiekty i wymyślając kolejne. Okulary krążyły między 10" a 12" i co pewien czas padały pytania w stylu: "Gdzie jest czternastka?" lub "Masz może siódemkę?". A co udało się złapać w teleskopach?

W 12" wycelowałem we wspomnianą już NGC 2419 (10,3mag). Kulka już chyliła się ku zachodowi, ale była bez problemu widoczna jako mglista, okrągła plamka. Wprawne oko jest wstanie wychwycić pewne rozbicie na obrzeżach halo gromady.








Przy okazji trafiliśmy również w ulotną NGC 5053 (9,0mag) w Warkoczu Bereniki. Ucio nie mógł na nią trafić, ale mi udało się wypatrzeć słabe kaszkowanie blisko gwiazdy 9,7mag. To był oczywisty znak, że w polu widzenia jest NGC 5053.








Muszę też pochwalić Acidtea. Przez swoje 10" zaczyna wymiatać coraz słabsze kłaczki. Dzięki niemu miałem okazję podziwiać tej nocy wspaniały kwintet w Małym Lwie, nieco na południe od gwiazdy 46 LMi. Na pierwszy rzut oka widać było NGC 3430 (11,6/13,8 mag) i NGC 3424 (12,6/13,3 mag), a nieco dalej parkę NGC 3395-6 (12,0/12,9 mag i 12,2/13,4 mag). Faktycznie, po bliższym przyjrzeniu się całkiem wyraźnie widać było dwa osobne, jaśniejsze rdzenie centralne i słabsze poświaty galaktyk zlewające się ze sobą. Przy NGC 3430 i 3424 dało się jeszcze dostrzec małą NGC 3413 (12,2/12,8 mag). Piękny widok!

Na poniższym obrazie DSS galaktyki 3430 i 3424 przypominają mniejszą wersję parki M81/82:



Również w 10" udało nam się ustrzelić małą galaktyczkę NGC 5263 (13,4/12,8 mag). Do jej odnalezienia zainspirowało mnie jedno ze zdjęć gromady kulistej M3, zamieszczone na forum przez Antoniego. Atrakcyjność tej galaktyki polega przede wszystkim na bliskości pięknej M3. Miałem wydruk negatywu zdjęcia, więc wycelowanie było banalnie proste. W okularze 14 mm była widoczna zerkaniem, a chwilami na wprost jako jednorodne, podłużne pojaśnienie blisko gwiazdki 9,6mag. W okularze 7 mm kontrastowe tło pozwoliło na uzyskanie jeszcze wyraźniejszego obrazu. Poniżej zdjęcie oryginalne, obrócone o 90° by odpowiadało kierunkom NSEW. Jak widać, dojście do galaktyki jest banalne, nawet bez mapy...




Ta sesja była dla mnie ważna również z innych względów. Po dłuższej przerwie w obserwacjach teleskopowych miałem okazję przysiąść się do dużego Dobsona i stwierdziłem, że pewnych rzeczy się nie zapomina!

Z pewnością nie wymieniłem wszystkich wspaniałości z tej sesji, ale o tym dopowiedzą pewnie koledzy, być może w osobnych relacjach. Dość powiedzieć (poetycko), że Triplety i Łańcuchy padały jak muchy :)

Pierwszy uciekł z pola Ucio, ale krótko po nim stwierdziliśmy, że na nas też już czas. Paradoksalnie, Acidtea spakował się najszybciej z naszej trójki i pożegnawszy się, pojechał. Jules i ja jeszcze trochę postaliśmy pod gwiazdami, spasowaliśmy moją głowicę statywową z lornetą 22x85 (combo pracowało pięknie!), po czym zaczęliśmy się żegnać. Jakimś cudem mój wzrok padł na ziemię i dostrzegłem coś błyszczącego na srebrno. Jestem przeczulony na tle ewentualnych strat w sprzęcie na miejscówce obserwacyjnej, więc schyliłem się i okazało się, że to... śrubka statywowa Manfrotto 3/8"! Szybko sprawdziliśmy z której odpadła głowicy i okazało się, że z mojej. Zwykle śrubka spoczywa wkręcona od spodu w głowicę (w specjalnie przeznaczonym na to miejscu), ale w końcu się odkręciła. Co za wstyd. A jeszcze większe szczęście, że ją zauważyłem.

O 1.05 byłem w domu.