...i to był strzał w dziesiątkę. Niemal co roku noc 31.10/1.11 jest dla nas łaskawa :)

Data: 31.10/1.11.2008 (22:00 - 02:00)
Miejsce: Jeziory Wielkie

Uczestnicy: Grzegorz "Moralez", Juliusz "Jules", Marcin "Polaris"
Sprzęt: Meade LB 8" i 2x Sky-Watcher Synta 8"

Zasadziliśmy się w trójkę złupić co-nieco ośmioma calami i... zaczęliśmy od kilku porażek. To nie była noc na galaktyczki na granicy zasięgu 8". Po kilku pudłach (Moralez "stracił" prawie godzinę na szukaniu słabych kłaków, ja sporo czasu na planetarkę w Cefeuszu NGC7139 której nie znalazłem, Jules zresztą też) zaczęliśmy czesać nieco przyjemniejsze obiekty - gromady otwarte oraz mgławice refleksyjne i emisyjne.

Trzeba wspomnieć, że pomimo przechodzących fal mgły i kilku wąskich cirrusów, warunki były jak na jesień doskonałe. Niebo urzekało widokiem Drogi Mlecznej od Łabędzia po Perseusza, a na wschodzie błyszczały już zimowe perełki Oriona, Byka i innych "mroźnych" gwiazdozbiorów. Nawet wilgoć nie dawała się we znaki jak jeszcze miesiąc temu.

Oto, co udało się tej nocy ustrzelić z ciekawszych, mniej znanych celów wraz z krótkimi komentarzami:

Lista Moraleza (XW 20mm: pow. 60x, źrenica ~3,4mm i Nagler T6 13mm: pow. 92x, źrenica ~2,2mm)

GROMADY OTWARTE

NGC2194 - blisko nasady Maczugi Oriona, mała, słaba i bogata, szczególnie obserwując zerkaniem
NGC2169 - także w rejonie Maczugi, jasna, luźna, nieskoncentrowana i uboga w słabe gwiazdy
NGC2266 - przepiękna! zachwycaliśmy się nią wszyscy, mała, patrząc na wprost nieskoncentrowana z kilkunastoma gwiazdami, ale dopiero stosując obserwację zerkaniem pokazuje swój urok i mgiełkę słabych gwiazdek w centrum
NGC1817 & NGC1807 - parka dwóch zupełnie różnych gromad; 1817 jest większa, bogata, posiada więcej słabych gwiazd widocznych patrzeniem na wprost, nie jest wymagane zerkanie, większa od 1807 która jest bardzo uboga w gwiazdy, nieregularna; cała gromada to zaledwie kilkanaście jasnych gwiazd


NGC225 - w Kasjopei; jedna z mniej znanych spośród wielu pięknych gromad tej konstelacji, jest rzadka, nieskoncentrowana i posiada kilkanaście luźno skupionych jasnych gwiazd

GALAKTYKI

NGC1275 - w Perseuszu; wygląda jak słaby regularny owal, z rozmytymi krawędziami; jej jasność powierzchniowa to 13,9mag i w NSOG jest rekomendowana pod teleskopy 12'' i większe
NGC6946 - galaktyka obok pięknej gromady otwartej NGC6939; wspaniała parka w Cefeuszu, godna polecania, moim zdaniem jeden z piękniejszych duetów nocnego nieba, może trochę mniej popularny, z moim XW 20mm przy powiększeniu 60x widoczne w jednym polu; gromada jest z gatunku skoncentrowanych i bogatych, dość regularna i skupiona w centrum; pobliska galaktyka 6946 jest słaba, ale zerkaniem dobrze widoczna jako nieregularna mgiełka o słabo zarysowanych krawędziach, jest dosyć spora 13'x13' i razem z 6939 tworzą w jednym polu okularu fascynujący widok - gorąco polecam!

Piotr Perczak popełnił kiedyś taką fotkę (http://www.astronoce.pl/galeria.php?mode=info&id=177):


Lista Julesa (LVW 22mm: pow. 54x, źrenica ~3,8mm i parcie na krótsze szkło ;) )

NGC7235 - mała, zwarta, bogata gromadka, przepięknie wkomponowana z trzema jasnymi gwiazdami w pobliżu, ach... :) (opis także na liście Polarisa)
NGC7380 - w herschelowej liście piszą że to cluster&nebula; ja tam widzę tylko cluster
NGC7510 - to prawdziwa perełka - mała ale zwarta jak cholera, kształt ostrego trójkąta, aż lśni na tle Drogi Mlecznej; rozdzielana zerkaniem, krótsze okulary rozbijają jeszcze więcej; po obu stronach dwie inne otwarte (Mrk50 i King19) ale ciężko stwierdzić, rozmywają się w tle (Tom opisał ją w Small Wonders: http://www.astronoce.pl/artykuly.php?id=23&str=4)

NGC7635 - to jest mgławica Bańka! - kiedyś nie dopatrzyłem mgławiczki, ale tej nocy była ewidentna; na styk w jednym polu z M52
NGC7243 - oj ledwo, ledwo mieści się w polu LVW22, dosyć luźna, dużo ciemnych (bezgwiezdnych) obszarów wewnątrz gromadki
NGC7209 - ge-nial-ny wi-dok!!! klasyczna gromada otwarta otoczona łukiem jaśniejszych gwiazd, piękna!

NGC1973/75/77 - kompleks Running Man; w 8" bardzo wyraźna mgiełka
NGC1999 - wreszcie wycięta! dosyć słaba mgławiczka refleksyjna; nie powala... po widoku M42 nic nie powala....
NGC1788 - kolejna refleksyjna w Orionie, przez LVW22 ledwo, ledwo; wachlarzowaty kształt, przez XW 14mm bardzo wyraźna, kształt nieco kometo-podobny (opis w XW 14mm na liście Polarisa)
NGC1535 - planetarka w Erydanie; bardzo wyraźna, dosyć duża nawet w LVW22
NGC2186 - zaparowany szukacz i dobre 10 minut poszukiwań, ale jest

Nocka była przednia - oby jak najwięcej takich. Mój herschelowy licznik podskoczył na 189 :) Było doskonale...

Lista Polarisa (XW 20mm: pow. 60x, źrenica ~3,4mm i XW 14mm: pow. 86x, źrenica ~2,4mm)

NGC6951(2) - w Cefeuszu; galaktyka, mała, słaba i zwarta, dość długo ją szukałem, ale to moja wina - zmyliła mnie skala obrazu w szukaczu; spiralna z poprzeczką, w 8" widoczna jako owalna mgiełka z jaśniejszym jądrem
NGC7023 (Caldwell 4) - w Cefeuszu; mgławica Irys, jedna z ulubienic astrofotografów; w 8" widoczna jako mgławicowa poświata wokół zmiennej V380; nie zanotowaliśmy żadnego śladu gromady otwartej o której mowa w opisie Irysa

O dwóch powyższych obiektach i o 6939 więcej tu: http://www.astronoce.pl/artykuly.php?id=23&str=2

NGC7129 & NGC7142 - w Cefeuszu; dwie gromady otwarte... a może gromada otwarta i mgławica? gorąco polecam tę parkę - w atlasie Takiego oznaczone jako gromady otwarte, w Pockecie 7129 widnieje jako mgławica, piękna różnorodna para - 7142 to luźna, słaba otwarta, natomiast 7129 to kilka jasnych gwiazd przypominających nieco gwiazdozbiór Delfina zatopionych w poświacie mgławicy; na pierwszy rzut oka mgławicowość może być wzięta za nierozdzielone składniki gromady; w sumie tę luźniejszą zidentyfikowaliśmy z Julesem dokładnie studiując ich wzajemne położenie w Atlasie - bez tego mogliśmy ją przegapić!


NGC7235 - w Cefeuszu; przepiękna, jasna gromada blisko łuku trzech jasnych gwiazd, tonąca w tle Drogi Mlecznej
NGC7226 - w Cefeuszu; kolejna ładna otwarta wtopiona w mrowie gwiazd, ciężko ocenić gdzie granice gromady stapiają się z gwiazdami tła

Od tych dwóch gromadek zrobiłem sobie wycieczkę którą nazwałem clusterhoppingiem :) Tak wygląda ten wycinek nieba w arkuszu nr 15 atlasu Takiego:


NGC7245 & IC1442 - w Jaszczurce; to piękna parka szerokich gromad w otoczeniu gwiazd Drogi Mlecznej; trzeba się nieźle wpatrywać żeby je pewnie wyłuskać z tła; mieszczą się w jednym polu z XW 20mm
IC1434 - w Jaszczurce; kolejna słaba, szeroka gromada, podobna do poprzedniczek; sporo frajdy jest w poszukiwaniach takich obiektów - polecam!
NGC7295(6) - to jedna z mniej znanych gromadek w Jaszczurce; ładna, dość jasna w 8"; na niej zakończyłem przegląd tego regionu
NGC2022 - planetarka w Głowie Oriona; dość łatwy cel w 8", w XW 14mm już niegwiazdowy szary, regularny dysk; w serii Small Wonders Tom Trusock wybrał ją na obiekt-wyzwanie: http://www.astronoce.pl/artykuly.php?id=32&str=8
NGC1788 - w Orionie; mgławica refleksyjna nad betą Erydana, słaba mgiełka, ładnie się prezentuje w XW 14mm zerkaniem
NGC1700 - mała galaktyczka w Erydanie nad 62 Eri, w pobliżu 1788; owalna, lepiej widoczna zerkaniem
NGC2129 - mała, jasna i bardzo ładna gromadka w Bliźniętach (również opisaną w Small Wonders)

Padły jeszcze między innymi:
NGC7160, NGC7261, NGC7296, NGC2129. NGC7789, NGC1058, NGC7160, NGC1980, M79...

No i na koniec opad szczęk zapewnił nam widok Hichotek. W dobrze schłodzonym Newtonie 8" obrazy powalają na kolana... Gwiazdki-szpileczki aż raniły oczy. Zresztą sami wiecie. Jules określił je tymi słowy: za każdym razem tak samo; nie, nie wyglądają - MASAKRUJĄ :)

A Dziadzia? Kompleks M42 lśnił jakby Orion dopiero co wypolerował sobie miecz. W każdym okularze mgławica wyglądała olśniewająco, mgiełki kłębiły się wokół zatopionych w niej gwiazdek, a Trapez wyłaził z okularu. Na szybko porównaliśmy XW 14mm z Naglerem T6 13mm i stwierdziliśmy, że pod względem szczegółu i kontrastu obrazy są niemal identyczne i jedynie pole widzenia zdradza Naglerka.

Przy wyłuskiwaniu mgławic refleksyjnych skupionych wokół gwiazd warto sprawdzić czy poświata która może być brana za mgławicę nie jest efektem zaparowania optyki. Wystarczy przesunąć się na jakąś bliską gwiazdkę o której wiemy, że nie jest zatopiona w mgławicy i sprawdzić czy nie ma jasnej otoczki. Jak nie ma, wracamy do naszego celu i podziwiamy mgławicę :)

Pogodnych nocy!