LOGOWANIE | REJESTRACJA


NowościTesty ANRecenzje użytkownikówKatalog sprzętuObserwacjeArtykułyGaleria

Układy podwójne i wielokrotne dla małych (i średnich) teleskopów - aktualizacja
[OBSERWACJE] 2021-05-03 | polaris | źródło www.astronoce.pl

Nie trzeba sięgać granic możliwości rozdzielczych swojego teleskopu by podziwiać te piękne gwiazdy. Tu znajdziecie nieco propozycji dostępnych dla małych teleskopów i mam nadzieję wciąż tę listę powiększać. Wszystkie poniższe obserwacje wykonane zostały w warunkach "balkonowych" popularnym EDkiem Sky-Watchera 80mm f=600mm f/7,5 (test1/test2) powieszonym na montażu Alt-Az Vixen Porta (recenzja) z zestawem okularów:

Pentax XW 20mm
Pentax XW 14mm
Pentax XW 7mm
Celestron Ultima barlow 2x APO
soczewka z barlowa achro Vixen 2x dająca krotność ok. 1,6x
Vixen zoom LV 8-24mm

"Dostępność" gwiazd mam dość ograniczoną ze względu na położenie balkonu - północ/północny-zachód. W wyborze układów pomaga mi strona z wyszukiwarką bazy SAC: http://www.virtualcolony.com/sac/star-search-form.html i Pocket Sky Atlas (recenzja) z którego wybieram gwiazdki oznaczone jako podwójne nie znając separacji :) Zabawa przednia.

Katalogowe oznaczenia gwiazd podwójnych/wielokrotnych:
STF (Σ) Struve, F.G.W.
STT (OΣ) Struve, Otto
ΣI Struve, F.G.W. pierwszy suplement
h Herschel, J.



Obserwacje z nocy 1/2.07.2008

Ostatnie noce mimo, że jasne, były niezłe seeingowo co zmobilizowało mnie do pobuszowania ED80 po układach podwójnych i wielokrotnych. Trafiłem na kilka wspaniałych układów:

Σ 1835 (Boo) 5,1mag+6,6mag 6,1"
ksi Boo 4,7mag+7mag 6,3"
pi Boo 4,9mag+5,8mag 5,6"
zeta CrB 5,1mag+6mag 6,3"
ro Her 4,6mag+5,6mag 4,1"
kappa Her 5,3mag+6,5mag 28,4"
delta Ser 4,2mag+5,2mag 3,9"
jota Cas 4,6mag+6,9mag 2,5" + 8,4mag 7,2"
eta Per 3,8mag+8,5mag 28,3"
sigma CrB 5,6mag+6,6mag 7,2"
jota Boo 4,9mag+7,5mag 38"

I zahaczyłem też bardziej znane:

alfa CVn (Cor Caroli) 2,9mag+5,5mag 19,4"
alfa UMi (Polaris) 2mag+9mag 18,4"
epsilon Boo (Izar) 2,5mag+4,9mag 2,8"
zeta UMa (Mizar) 2,3mag+4mag 14,4"
alfa Her (Ras Algethi) 3,5mag+5,4mag 4,7"
epsilon1 Lyr 5mag+6,1mag 2,6"
epsilon2 Lyr 5,2mag+5,5mag 2,3"

Wszystkie z łatwością rozbite ED80 z okularkiem XW7mm @86x. Izara i Epsilony Lutni rozbiłem przy pow. ok. 136x (XW7 z nakręconą soczewką od barlowa x2). Przy 86x było widać podwójność, natomiast brakowało nieco do 100% separacji.

Obserwacje z nocy 5.07.2008

STF 1932 (CrB) 7,3mag+7,4mag 1,6"
44 Boo 5,3mag+6,2mag separacja od 1,2" do 2,4"

Obydwie @136x, potwierdzone @171x.

Co do 44 Boo ciężko znaleźć aktualne dane o separacji. Wg mnie to raczej poniżej 2", ale spróbuję poszukać.
EDIT: Znalazłem w miarę aktualne dane 44 Boo: 1,9".

Obserwacje z nocy 14.08.2008

Polecam 70 Ophiuchi - piękną podwójną o obecnej separacji ok. 4,5".

Tu nieco więcej informacji: http://www.astro.uiuc.edu/~kaler/sow/70oph.html
Nie dość, że to bliski nam układ gwiazd to jeszcze o dość krótkim okresie obiegu.

Obserwacje z nocy 30/31.08.2008

Przy okazji pogodnej nocy wytargałem EDka i pobuszowałem w podwójnych. Gwiazdozbiory zdążyły się już nieco przesunąć co pozwoliło mi zacząć przeczesywanie typowo letnich parek. Pocket Sky Atlas otwarty na stronach 62-63.

Na początek kilka szerokich układów w XW 20mm:
zeta1,2 Lyr 4,3mag+5,9mag 43,7"
eta Lyr 4,4mag+9,1mag 28,1" (drugi składnik słaby, niepozorny)
beta Lyr 3,4mag+8,6mag 45,7"
omikron Dra 4,9mag+7,9mag 34,6"
16 Cyg 6,0mag+6,1mag 32,3" (piękna parka blisko planetarnej NGC6826)

Następnie przepiękny układ 2x2 czyli drugie (po epsilonach) "double-double" w Lutni:
Σ 2470 6,6mag+8,6mag 13,4"
Σ 2474 6,7mag+8,8mag 16,2"
Doskonale prezentował się w XW 14mm.

mu Dra 5,7mag+5,7mag 2,3" (doskonały układ, ciasny w XW 7mm, po dołożeniu barlowa 2x świetnie rozdzielony)
Σ 2525 (Vul) 8,1mag+8,4mag 2,1" (bardzo ciasna parka blisko Albireo rozdzielona XW 7mm z barlowem 2x)
Σ 2486 (Cyg) 6,6mag+6,8mag 7,9" (przepiękna! ciasny układ w XW 20mm, w XW 14mm rozbija się na dwie siostrzane gwiazdki)
psi Cyg 4,9mag+7,4mag 3,2" (ciasny, pewnie rozdzielony w XW 7mm (z i bez barlowa 2x), słabszy składnik na krążku dyfrakcyjnym)

Było do wyjęcie kilka jeszcze ciaśniejszych układów, ale nie przygotowałem się zawczasu. Poczekają do następnych obserwacji.

Obserwacje z nocy 2.10.2008

Kolejna sesja balkonowa. Krótka bo ziąb straszny. Idzie zima - z balkonu widać już Orła, Strzałę, a Lutnia chyli się ku północnemu zachodowi... W zenicie króluje Cefeusz - na razie niedostępny.

Orzeł
STF 2613 7,6mag+7,8mag 3,9"
STF 2644 6,8mag+7,1mag 2,8"
Obydwie rozdzielone @136x

Strzała
zeta Sge 5,5mag+9,0mag 8" (trzeba się przyjrzeć żeby dostrzec niepozorny składnik B)
Gwiazdka blisko M71 - ciekawe czy ktokolwiek przyjrzał się jej z bliska jako podwójnej? Wątpię, a pewnie często przelatuje przez pole widzenia w drodze do M71

Łabędź
STF 2609 6,9mag+7,6mag 2,1" (wstępne niepełne rozdzielenie @136x, pełne @171x)
STT 437 6,6mag+7,7mag 1,9" (wstępne niepełne rozdzielenie @86x, pełne @136x)

Próbowałem przymierzyć się do Kasjopei - STF 3057 i STF 3062, ale nie udało mi się jednoznacznie ich rozdzielić. Ślizgają się na krawędzi dachu i ciepło murów skutecznie uniemożliwia wyostrzenie.

Obserwacje z nocy 2/3.01.2009 (Jeziory Wielkie - Synta 200/1200)

Tylko jeden wpis. Natknąłem się na przepiękny, szeroki układ h 3945 w czasie poszukiwań słabych gromad otwartych w Wielkim Psie. Na północ od gromady NGC2362 (Small Wonders) skupionej wokół nomen-omen podwójnej tau CMa. Od razu skojarzył mi się z Albireo i z Grzegorzem nazwaliśmy go "zimowym Albireo", po czym okazało się, że ta nazwa przylgnęła już do tego układu dużo wcześniej (NSOG, CloudyNights). Polecam tę gwiazdkę! Składnik A jest pomarańczowy, składnik B biało-niebieski.

h 3945 4,8mag+6,8mag 26,6"
Pięknie się prezentuje @60x oraz @86x

Obserwacje z nocy 9.02.2009

Krótka sesja z fatalnym zasięgiem z powodu pełni Księżyca. Pogoda nie rozpieszcza więc trzeba łapać chwile rozpogodzeń.

Dwa szerokie układy w Woźnicy przy granicy z Bykiem:
STF 753 (26 Aur) 5,5mag+8,0mag 12,4" (składnik A wyraźnie jaśniejszy, B pojawia się po skontrastowaniu tła)
STF 764 6,8mag+7,4mag 26,0" (ładna szeroka parka o bardzo podobnych jasnościach składników)
Obydwie rozdzielone już @43x

Obserwacje z nocy 30/31.03.2009 (Jeziory Wielkie - ED80/600)

54 Leo 4,5mag+6,3mag 6,5" rozbita @86x (ledwo @43x)
jota Leo 4,0mag+6,7mag 1,9" rozdzielona @171x, składnik B na krążku dyfrakcyjnym
kappa Gem 3,6mag+8,1mag 7,1" rozdzielona @86x, potwierdzona (@171x)
BD+20 1427/6 (Gem) 6,5mag+8,3mag ~27" parka blisko Nu Gem, szeroki układ żółto-niebieski, łatwy @43x
jota Cnc 4,2mag+6,6mag 30,5" przepiękna dwukolorowa para, szeroka @43x, żółto-niebieska
zeta Cnc 5,6mag+6,0mag 6,0" piękna parka @86x
nu UMa (wzięta omyłkowo za ksi UMa) 3,5mag+10,1mag 7,0" łatwa @86x, składnik B bardzo słaby
STF 1687 (Com/Blisko M64) 5,1mag+9,1mag 28,7" łatwa @43x, składnik B bardzo słaby
24 Com 5,2mag+6,7mag 20,3" parka @43x, żółto-niebieska, w niemal bezgwiezdnym polu
STF 1669 (Crv/poniżej M104) 6,0mag+6,1mag 5,4" ciekawy układ @86x, składniki o niemal identycznej jasności, wstępnie rozbita @43x

Obserwacje z nocy 24.04.2009 (22:00-23:30)
sucho, +9oC, lekki wiatr, ED80 + zoom LV 8-24mm + barlow x2 Cel. Ultima

Nie mogłem zaprzepaścić takiego nieba, chociażby na balkonie. Zza winkla wychodzi już umowna granica pomiędzy niebem zimowym a wiosennym, Rak w idealnej pozycji do obserwacji, Lew już niedługo. Sesja bardzo obfita dzięki CDSA - praca z tym atlasem to czysta przyjemność, dziś skupiłem się na arkuszu nr 8. Wszystkie dane wg CDSA.

Rak
57 Cnc 6,1mag+6,4mag 1,5" (@150x widoczna jako "orzeszek", fasolka z wcięciami pośrodku, chyba dotarłem do kresu możliwości EDka)
sigma4 Cnc 6,0mag+8,6mag 4" (składnik B bardzo słaby, wyraźna parka @150x)
STF 1311 6,9mag+7,1mag 7" (rozbita @75x)
fi2 Cnc 6,2mag+6,2mag 5" (jw.)
24 Cnc 6,9mag+7,5mag 6" (jw.)
Te trzy ostatnie gwiazdki to niemal bliźniacze parki, o podobnych separacjach i niemal takich samych jasnościach składników.

Ryś
STF 1333 6,6mag+6,7mag 1,9" (rozbita @150x, na granicy separacji)
38 Lyn 3,9mag+6,1mag 2,6" (wyraźna parka @150x, składnik B tonie w blasku A)
STF 1369 7,0mag+8,0mag 24" (szeroki układ, ładny w każdym powiększeniu)
STF 1282 7,6mag+7,8mag 3" (rozdzielona już @75x, dokładnie rozbita @150x, niemal identyczne jasności)

Inne
STF 1374 (LMi) 7,3mag+8,7mag 3" (dość słaby układ, wyraźnie rozbity @150x)
STF 1258 (UMa) 7,5mag+7,8mag 10" (piękna parka @75x)

I klasyk:
gamma Leo (Algieba) 2,4mag+3,6mag 5" (przepiękna pomarańczowo-żółta parka w pow. 100-150x, jedyna z arkusza nr 9 CDSA)

Obserwacje z nocy 23/24.08.2009 (22:00-00:30)
sucho, +13oC, ED80 + zoom LV 8-24mm + barlow x2 Cel. Ultima, czasem XW14 i XW7
niezły seeing, zepsuł się nieco po północy, Atlas Gwiazd Podwójnych otwarty na mapie nr 11

Her
Σ 2224 6,7mag+10,0mag 8" drugi składnik bardzo słaby (zerkaniem)
Σ 2282 7,4mag+8,4mag 2,5" dość słaby, ciasny układ, ładny, rozbity w 4mm

Lyr
Σ 2351 7,6mag+7,6mag 5" doskonała parka! piękna, idealnie rozbita w 8mm
Σ 2380 7,3mag+8,7mag 25" szeroka,składnik B nieco słabszy, rozbita w całym zakresie 24-8mm
h 1347 7,3mag+9,8mag 27" szeroki układ, jw.
Dawes 9 6,8mag+10,4mag 2,0" niejednoznacznie rozbita w 3,5mm, zerkaniem 50% czasu na krążku dyfrakcyjnym słaby składnik B, do poprawki
Σ 2431 6,2mag+9,6mag 19" składnik B dużo słabszy
Σ 2362 7,5mag+8,7mag 4" dość ciasny, słaby układ, ładny w 8mm
Σ 2372 6,5mag+7,7mag 25" szeroka, ładnie się prezentuje w szerokim polu 24mm
Σ 2390 7,4mag+8,6mag 4" ciasna, ledwo rozbita w 8mm, wyraźnie w 4mm
Σ 2349 5,4mag+9,4mag 7" dość szeroka, ale B bardzo słaby, widoczny dopiero w 4mm pod A
Σ 2367 7,1mag+8,8mag 14" ładna, od 16mm w dół, ale rozbita już w 24mm
Σ 2397 7,5mag+9,1mag 4" ciasna, rozbita w 4mm, B bardzo słaby
OΣ 525/Sh 282 6,1mag+9,1mag/7,6mag 1,8"/45" szeroka i bardzo ciasna, niejednoznacznie rozdzielona w 3,5mm, słaby składnik B widoczny 50% czasu po prawej na krążku dyfrakcyjnym, do poprawki
Σ 2473/2472 10mag+10mag 6"/7,5mag+9mag 21" bardzo trudny układ w warunkach podmiejskich, ciaśniejsza parka ekstremalnie trudna do zaobserwowania, najlepiej zerkaniem, rozbita w 4mm i 3,5mm, ale widać już je w 8mm zerkaniem
OΣΣ 181 7,4mag+7,5mag 61" bardzo ładny, szeroki układ, pomarańczowa i niebieska

Na koniec nie mogłem sobie odmówić wskoczenia do Łabędzia. Padła gromadka otwarta NGC6819 i przepiękny trójkąt omikron1/2 Cygni i 30 Cygni.

Obserwacje z nocy 20.02.2010 (22:00-23:30)
sucho, -1,5oC, ED80 + XW14 i XW7, czasem barlow x2 Cel. Ultima (ponieważ sprzedałem zooma, teraz walczę z XW)
dobry seeing, Księżyc dwa dni przed I kwadrą, Atlas Gwiazd Podwójnych otwarty na mapach nr 7 i 14 (Orion, Byk, Woźnica)

Σ 738 (lambda Ori) 3,5mag+5,5mag 4" pięknie rozdzielona w 7mm, wyraźna różnica jasności
Σ 730 6,1mag+6,4mag 10" niemal równej jasności, rozdzielona w 14mm, ładniejsza w 7mm
Σ 816 6,9mag+9,3mag 4" bardzo słaba para, składnik B na granicy widoczności w 7mm
Σ 712 6,7mag+8,6mag 3" bardzo ciasna para w 7mm, potwierdzona z barlowem x2, składnik B bardzo słaby
Σ 721 7,1mag+9,1mag 25" szeroki układ, ładny w 7mm i 14mm
Σ 696 (23 Ori) 5,0mag+6,8mag 32" szeroki układ, łatwy w 14mm
Σ 654 (ro Ori) 4,6mag+8,5mag 7" piękna ciasna parka, składnik A pomarańczowy, składnik B dużo słabszy, na granicy zasięgu w 7mm
Σ 742 7,1mag+7,5mag 4" genialna! ciasny układ w 7mm, jakby się dwoiło w oczach, bardzo blisko M1 (Krab)
Σ 716 (118 Tau) 5,8mag+6,7mag 5" kolejna perełka w 7mm! gwiazdki o podobnej jasności
Σ 645 6,0mag+9,1mag 11" dość szeroka w 7mm
Σ 623 7,0mag+8,7mag 20" kolejny szeroki układ
Σ 764 6,4mag+7,1mag 26" szeroka w 14mm
Σ 753 (26 Aur) 5,5mag+8,4mag 12" piękna w 7mm, składnik A żółty, składnik B dużo słabszy
Σ 719 7,5mag+9,4mag 15" dość szeroka w 7mm

Wszystko to STFy, skupiłem się na nich, bo mają najlepszy zakres separacji dla małych teleskopów.

Obserwacje z nocy 03.03.2010 (21:30-22:30)
sucho, -1,5o, ED80 + XW7, Atlas otwarty na mapie nr 14
warunki jak na balkon wyśmienite, przejrzyste, ciemne niebo, dobry seeing

Okolice Alnitaka i Końskiego Łba
Σ 761 8,0mag+8,5mag+9,0mag 68", 8"
Σ 762 (sigma Ori) 3,7mag+8,8mag+6,6mag+6,3mag 12", 13", 42"
piękna okolica, warto tu zajrzeć!

Okolice M42
Σ 752
(jota Ori) 2,9mag+7,0mag 11"
Σ 750 6,5mag+8,5mag 4" (w NGC1981)
i oczywiście 4 składniki Trapezu

Okolice Rozety (NGC2237-39)
Σ 900
(8 Mon) 4,4mag+6,6mag 12"
Σ 915
7,5mag+8,5mag 6"
Σ 926
7,2mag+8,6mag 11"

Okolice Choinki (NGC2264)
Σ 953
7,1mag+7,7mag 7"
Σ 954
7,2mag+10,2mag 13" składnik B na granicy widoczności

Wyszedłem na chwilę żeby podziwiać Plejady w szerokim polu, a przesiedziałem godzinę na podwójnych :) Nie rozpisywałem się - wszystkie układy piękne, a każdy na swój sposób. Bardzo owocna, spontaniczna sesja. Zerknąłem też na Kastora - przy tamtych słabiznach, jego składniki A i B oślepiały. Padł też Mars. Nie przepadam za tą planetą, ale miło było zobaczyć czapę polarną i dwie ciemniejsze plamy na jego powierzchni.

Obserwacje z nocy 14.08.2010 (22:30-00:00)
ED80 + Pentax XW 14mm i 7mm + barlow Celestron Ultima 2x
balkon, +19oC z tendencją spadkową, dość wilgotno, lekki wiatr

Dziś skupiłem się na wschodniej części Herkulesa, zahaczyłem też o Liska i Strzałę. Jak zwykle korzystałem z Atlasu Gwiazd Podwójnych Cambridge, mapy nr 10 i 11.

Herkules
Σ 3127 (delta Her) 3,1mag+8,3mag 11" bardzo słaby składnik B, rozdzielona w 14mm i 7mm
Σ 2220 (mi Her) 3,4mag+9,8mag 35" szeroka w 14mm, składnik B bardzo słaby, A żółtawy
Σ 2194 6,5mag+9,3mag 16" szeroka w 14mm i 7mm, składnik B dość słaby
Σ 2232 6,7mag+8,9mag 6" bardzo ładna, ciasna w 7mm, składnik B wyraźnie słabszy, A niebiesko-zielonkawy
Σ 2259 7,3mag+8,4mag 20" dość szeroka, w 14mm w jednym polu z ni Her
Σ 2280 5,8mag+5,8mag 14" (100 Her) wspaniała w 14mm, A i B o tej samej jasności, idealna separacja dla refraktorka 80mm
Σ 2264 4,9mag+5,2mag 6" (95 Her) kolejna cudna parka o składnikach podobnej jasności, separacja ok. 2x mniejsza niż poprzedniej, rozbita już w 14mm, najlepiej w 7mm
OΣ 341 7,4mag+9,8mag+10,3mag+7,6mag 28", 66", 133" bardzo ciekawa wielokrotna, jasny składnik A i bardzo słabe B, C, D widoczne zerkaniem, o szerokich separacjach, skrzą się jak mała gromada otwarta (7mm)
Σ 2245 7,4mag+7,6mag 2,6" bardzo ciasna parka, A i B równej jasności, rozdzielona już w 7mm, ale warto dodać barlowa 2x
Σ 2190 6,1mag+9,5mag 10" składnik B wyraźnie słabszy, dość szeroka w 7mm
Σ 2135 7,4mag+8,7mag 8" podobna do poprzedniej, ale składnik B nieco jaśniejszy (7mm)
Σ 2094 7,5mag+7,9mag 1,2" próba oczywiście nieudana, ale w 7mm z barlowem widoczne rozciągnięcie gwiazdki; przy okazji odwiedziłem planetarkę NGC6210
Σ 2079 7,6mag+8,1mag 17" po poprzednich to szeroka separacja w 7mm, składnik B nieco słabszy
Σ 2085 7,4mag+9,2mag 6" dość ciasna, ale wyraźna w 7mm
Σ 2101 7,4mag+10,1mag 4" ciasna w 7mm, bardzo ładna, składnik B słabszy
Σ 2104 7,5mag+8,8mag 6" bardzo podobna do poprzedniej, ale składnik B nieco jaśniejszy
(dwie ostatnie blisko kulistej M13)

Lisek
Σ 2540 7,5mag+9,2mag 5" ciasna w 7mm, ładna parka
Σ 2455 7,4mag+9,4mag 9" łatwa w 7mm, składnik B dużo słabszy
Σ 2457 7,5mag+9,5mag 10" bliźniaczo podobna do poprzedniej, jedynie kąt pozycyjny PA niemal dokładnie odwrotny, ładnie widoczne w jednym polu w 7mm
Σ 2445 7,3mag+8,6mag 12" kolejna bardzo podobna do poprzednich, nieco szersza
Σ 2586 7,5mag+10,4mag 4" bardzo ciasna w 7mm, ale rozdzielona, duża różnica jasności składników, potwierdzona z barlowem 2x
Σ 2560 6,6mag+9,9mag 14" dość szeroka w 14mm, w jednym polu z gromadą otwartą NGC6823

Strzała
Σ 2585 5,0mag+9,0mag 8" (zeta Sge) duża różnica jasności składników, łatwa w 7mm

Obserwacje z nocy 20.04.2011 (22:00-22:40)
balkon, +9oC, mocne zaświetlenie sodowe

Korzystając z czystego nieba i testowania pewnego okularka, wystawiłem EDka na krótki przegląd. Mapa CDSA nr 15 - szeroko pojęte okolice Procjona. W wyciągu praktycznie cały czas XW 7mm.

STF 1103 7,1mag+8,6mag 4"
STF 1182 7,5mag+8,8mag 4"
STF 1210 7,3mag+9,5mag 16"
STF 1088 7,4mag+9,4mag 11"
STF 1061 (lambda Gem) 3,6mag+10,7mag 10"

Niestety, coraz większe zaświetlenie nieba utrudnia wyszukiwanie takich słabizn. I tak cud, że widać gwiazdki poniżej 10mag.

Obserwacje z nocy 30.04/1.05.2011 (Kawczyn - ED80/600, w wyciągu XW14mm i czasem XW7mm)

Nieco więcej tu: http://www.astronoce.pl/obserwacje.php?id=134

gamma Vir (Porrima) 3,5mag+3,5mag 1,0" wyraźny "orzeszek", wydłużenie z wcięciem na środku!
STF 1648 7,5mag+9,8mag 8"
STF 1636 6,6mag+10,5mag 20"
STF 1701 7,5mag+9,5mag 22"
STF 1627 6,6mag+6,9mag 20" piękna w 14mm, składniki niemal równej jasności
STF 1677 7,3mag+8,1mag 16"
STF 1690 7,2mag+9,0mag 6" dość ciasna, ale łatwa w 7mm
STF 1724 4,4mag+9,4mag 7" dość ciasna w 7mm, bardzo duża różnica jasności
STF 1775 7,2mag+10,1mag 28"
STF 1788 6,5mag+7,3mag 4" piękna, ciasna w 7mm
STF 1764 6,8mag+8,6mag 16"
STF 1740 7,1mag+7,4mag 26" bardo szeroka, niemal identyczne jasności składników
STF 1719 7,6mag+8,2mag 7"
STF 1751 7,1mag+10,3mag 6" bardzo ciasna w 7mm, składnik B bardzo słaby

Obserwacje z nocy 7.10.2011 (21:00-23:00)
balkon, +9oC, zaświetlenie sodowe, Księżyc po pierwszej kwadrze

Warunki słabe, ale korzystając z pogodnego nieba postanowiłem wystawić lornetkę Nikon EX 10x50 CF na stabilnym statywie foto WO. Zasięg lornetki w tych warunkach oceniłem na nieco ponad 9mag. Po przejrzeniu nieba skierowałem ją na kilka szerszych układów podwójnych aby ocenić zdolność rozdzielczą sprzętu i moich oczu. Oczywiście przy boku CDSA :)

Separacje łatwe:

ΣI 38 (zeta Lyr) 4,3mag+5,6mag 44"
ΣI 46 (16 Cyg) 6,0mag+6,2mag 39"
ΣI 43 (beta Cyg, Albireo) 3,4mag+4,7mag 35"
ΣI 39 (beta Lyr, Sheliak) 3,3-4,3mag+6,7mag 46"
STF 2372 6,5mag+7,7mag 25"

Separacje trudniejsze:

STF 2417 (theta Ser, Alya) 4,6mag+4,9mag 22" wspaniały układ, ciasny, ale bez problemu rozdzielony
STF 2308 (41/40 Dra) 5,7mag+6,0mag 19" zaliczone niepełne rozdzielenie, widać, że to dwie gwiazdy, ale bez wyraźnej przerwy

Myślę, że ciemne, kontrastowe niebo pomoże nieco lepiej rozdzielać gwiazdy, ale mam już pogląd czego się spodziewać. Jednak stabilizacja lornetki na głowicy foto podwyższa komfort i skuteczność obserwacji o 200%. Można omiatać niebo z ręki, ale dopiero oparcie na statywie daje maksimum możliwości. Przy okazji zestawiłem tabelkę przeglądając wszystkie gwiazdy podwójne z The Cambridge Double Star Atlas. Wybór jest subiektywny, ale starałem się nie przekraczać różnicy jasności składników ok. 1mag i nie schodzić z deklinacją zbytnio na południe.

Wybrane gwiazdy podwójne do określenia zdolności rozdzielczej lornetki 10x50 (lub zbliżonych):


Obserwacje z nocy 25.03.2020 (21:30-22:00)
przydomowy taras, ~0oC, zaświetlenie sodowe, seeing zmienny, GSO 8" Dob + Morpheus 12,5mm + barlow GSO 2,15x

Spore zaświetlenie, ale za to czyste niebo, więc można spróbować powalczyć z większą aperturą. Mapa nr 8 CDSA, pogranicze Bliźniąt i Oriona oraz bonus ze Smoka.

STF 924 6,3mag+6,9mag 20"
STF 899 7,4mag+8,0mag 2,2" w 12,5mm zdradzała swoją naturę, z barlowem wyraźnie rozdzielona
STF 877 7,5mag+8,0mag 6"
STF 848 7,3mag+8,2mag 2,3" w NGC 2169 zaszyta w znanej gromadzie otwartej zwanej "37", rozdzielona z barlowem; gwiazda wyznacza jedno z załamań "trójki"
STF 2398 (Gliese 725) 8,9mag+9,7mag 10,9" dwa czerwone karły typu M o dużym ruchu własnym ponad 2"/rok; tej gwiazdy nie ma w CDSA, leży pomiędzy 39 Dra a omikron Dra, bliżej tej drugiej; warto na nią rzucić okiem, nie tylko ze względu na kolorystykę, ale fakt, że ta parka leży jedynie 11,5 roku świetlnego od nas

Obserwacje z nocy 6.04.2020 (21:00-22:00)
przydomowy taras, 12oC, zaświetlenie sodowe, seeing zmienny, GSO 8" Dob + Morpheus 12,5mm + barlow GSO 2,15x

STF 1196 (zeta Cnc) 5,3mag+6,3mag+6,2mag AB 1,0" AC 5,9" po 11 latach wróciłem do niej z Newtonem 8"; wtedy tylko rozbiłem separację 5,9", teraz udało mi się w chwilach stabilnego seeingu wyraźnie rozdzielić również składniki AB; wg różnych źródeł ich separacja to 0,9"-1"; @96x układ był wyraźnie wydłużony, @206 składniki były widoczne osobno; jeszcze nieco podbiłem powiększenie wysuwając trochę okular z balowa co poprawiło ich widoczność

Obserwacje z nocy 9.05.2020 (22:00-23:30)
przydomowy taras, 15oC, zaświetlenie sodowe, seeing stabilny, GSO 8" Dob + ES 26mm seria 62o + Morpheus 12,5mm + barlow GSO 2,15x

Wybrane gwiazdy podwójne z listy Best Double Stars aplikacji Sky Safari.

HR 4893 5,30mag + 5,74mag 21,8"
zeta1 Cnc 5,63mag + 6,25mag 5,9"
phi2 Cnc 6,17mag + 6,21mag 5,2"
mu Dra 5,55mag + 5,69mag 2,6"
psi1 Dra 4,57mag + 5,59mag 29,6"
17 Dra 5,07mag + 6,42mag 3,1"
41 Dra 5,67mag + 6,00mag 18,8"
12 Lyn 4,86mag + 6,00mag 1,9"
19 Lyn 5,80mag + 6,71mag 14,8"
38 Lyn 3,81mag + 6,09mag 2,6"
ksi UMa 4,80mag + 3,79mag 2,2"

Obserwacje z wieczoru 23.04.2021 (22:00-23:00)
przydomowy taras, 5oC, zaświetlenie sodowe, seeing dość stabilny, GSO 8" Dob + X-Cel LX 7mm i X-Cel LX 25mm

Wybrane gwiazdy podwójne z listy Best Double Stars aplikacji Sky Safari. W sumie to powtórzenie obserwacji z Folwarku 11.04, ale powtórzone w warunkach miejskich. Przejrzystość bardzo dobra, więc starhopping szukaczem 8x50 banalnie prosty.

19 Lyncis (STF 1062) 5,80mag + 6,71mag, sep. 14,8" (wg stelledoppie.it 13,8"). Ponieważ podszedłem do niej od razu z okularem 7mm, biedaczka nie miała szans...  Jakieś 215" dalej widać gwiazdkę 7,6mag. Całość dużo ładniej wygląda w szerszym polu i powiększeniu 48x (z okularem 25mm).

38 Lyncis (STF 1334) 3,81mag + 6,09mag, sep. 2,6" wcale nie była tak oczywista, choć najłatwiejsza do namierzenia, bo leży bardzo blisko alfy Lyncis. Plamka jaśniejszego składnika niemal dotykała słabszego, ale ostatecznie udało mi się je rozdzielić po idealnym ustawieniu ostrości i wyczekaniu na stabilny seeing. Spora różnica jasności składników niweluje "łatwą" separację.

12 Lyncis (STF 948) 4,86mag + 6,00mag, sep. 1,9" jest wyraźnie łatwiejsza do rozdzielenia niż 38 Lyn, pomimo mniejszej separacji. Składniki są zbliżone jasnością i w powiększeniu 171x przy stabilnym seeingu stanowią bardzo ładny widok, jakby dwojga oczu. Niecałe 10" dalej widać gwiazdkę 7mag, więc w sumie jest to ładny układ potrójny.

Obserwacje z wieczoru 3.05.2021 (22:00-22:30)
przydomowy taras, temp. 6oC dość szybko spadająca, wilgotność 79%, zaświetlenie sodowe, seeing zmienny, GSO 8" Dob + X-Cel LX 7mm

Kilka gwiazd podwójnych z listy wygenerowanej na stelledoppie.it i zaimportowanej do SkySafari.

24 Cnc (STF 1224) 6,90+7,53 mag, sep. 5,6"
epsilon Hya 3,40+5,00 mag, sep. 2,8"
57 Cnc (STF 1291) 5,42+6,37 mag, sep. 1,5"
66 Cnc (STF 1298) 5,94+8,56 mag, sep. 4,5"
sigma2 UMa (STF 1306) 4,82+8,85 mag, sep. 4,5"

Spróbowałem też rozdzielić SAO 61224 (WDS 09035+3750, 5,5+7,7 mag, sep. 1,7") w Rysiu, ale niestety pomimo sporej separacji, równie spora różnica jasności składników i nie najlepszy seeing sprawiły, że nie udało mi się to jednoznacznie, choć chwilami składnik B mógł wyskakiwać przy poświacie składnika A. Próbowałem jeszcze z Morfeuszem 12,5mm i barlowem 2,15x oraz z 7mm z barlowem. Do poprawki.

cdn...







Komentarze

emde

[REDAKTOR AN]

2009-01-04
21:16:48
Ty to masz zdrowie... :-)
polaris

[REDAKTOR AN]

2009-01-05
08:59:47
Jeszcze mam ;)
wimmer


2009-10-15
10:47:07
Ludzie mają różne zboczenia ;) Żartuję... Kawał dobrej roboty. Mi szczególnie podobają się układy "kolorowe". Ale kiedyś chyba spróbuję wszystkich możliwych.
Piotr Perczak

[REDAKTOR AN]

2009-10-17
18:51:22
Przyznaj się, że w balkonowe noce ćwiczysz, żeby nie wypaść z wprawy w szukaniu obiektów. :-) Przy okazji pozdrawiam wszystkich GOTOwców :-)
Newborn_Sailor


2010-08-29
01:01:47
Na co dzień mam do dyspozycji tylko balkon, który wychodzi na centrum Poznania, dlatego ostatnio również zacząłem bawić się w separacje refraktorkiem 80ED :) I muszę powiedzieć, że co raz bardziej mnie to wciąga, a niektóre parki potrafią nieźle zaskoczyć, np mu Boo, która w niewielkim powiększeniu jest nieciekawa, ale kiedy się przypoweruje to... pojawia się banan na ustach. :) Od kilku dni brnie też do mnie powoli "Double Star Atlas" :)

Możesz dodać swój komentarz po zalogowaniu.


Wszystkie prawa zastrzeżone / All rights reserved
Copyright © by Astronoce.pl | Design & Engine by Trajektoria