Kilka lat temu w ofercie Delta Optical pojawiła się lornetka SkyGuide 15x70. Była to na naszym rynku nowość, coś pośredniego pomiędzy budżetowym Celestronem SkyMaster a solidnymi, ciężkimi, ale też dość drogimi modelami z serii BA8, sprzedawanymi pod różnymi markami. Niestety, po pewnym czasie lornetki SkyGuide zniknęły z oferty i długo były niedostępne.

Niedawno sytuacja się zmieniła. Delta Optical ponownie wprowadziła model SkyGuide do sprzedaży, co wzbogaciło wybór w popularnym segmencie lornetek 15x70. Przyjrzyjmy się obecnej edycji nieco dokładniej.

Wrażenia ogólne i mechanika
Lornetka SkyGuide 15x70 jest przedstawicielką serii BA5 z szerokiej oferty chińskiego producenta lornetek United Optics z Kunming. Dostarczana jest w standardowej walizce z dopasowaną wkładką piankową, a w zestawie jest również pasek na ramię, niestety bez miękkiej wstawki chroniącej skórę szyi. Choć walizka jest typowym masowym wyrobem chińskim, jest to zdecydowany krok naprzód w stosunku do miękkiego futerału Celestrona SkyMaster i nawiązanie do standardów panujących w wyższym segmencie lornetek astronomicznych. Wnętrze wykonane jest przyzwoicie, choć bez dbałości o szczegóły wykończenia.


Ogumowanie lornetki jest jednorodne, z ozdobnym karbowaniem na korpusie z pryzmatami, które jest wyprofilowane na ułożenie palców wskazującego i środkowego. Spód tej części korpusu również posiada karbowanie w postaci wypustek–półkul na pewny chwyt kciuków. Tubusy obiektywowe są ogumowane standardowo, a gładka guma nachodzi na przednie krawędzie tubusów, co pozwala postawić lornetkę pionowo bez obaw o zarysowania. Soczewki obiektywów są przy tym bezpiecznie cofnięte w głąb tubusów. Całość ogumowania ściśle przylega do metalowego korpusu i jest starannie dopasowana do jego kształtu. Ogumowana jest również oś środkowa mostka. Od przodu oś zakończona jest gwintem na adapter statywowy (z gwintowaną plastikową zaślepką), a od tyłu podziałką rozstawu okularów, której wskazania są fabrycznie mocno przesunięte „w dół”. Lekkie odkręcenie śrubki pozwoli najprawdopodobniej na regulację podziałki, jednak ja nie chciałem ingerować w oryginalne ustawienie. Podziałka ma oznaczenia co 5 mm, zbyt skromne do szybkiego ustawienia „swojego” rozstawu. Tylna część korpusu nie jest ogumowana. Widać na niej po 5 śrub z każdej strony i nadruki specyfikacyjne. Ogólnie lornetka sprawia wrażenie solidnej i odpornej na rozkolimowanie przy byle stuknięciu.

Waga lornetki gotowej do obserwacji to 1740 gramów (pamiętajmy, że korpus jest metalowy). Jest to o około 400 gramów więcej niż waga Celestrona SkyMaster i około 800 gramów mniej niż lornetka Delta Optical 15x70 Extreme ED.

To, co mechanicznie wyróżnia SkyGuide od tańszych Celestronów, to system regulacji ostrości. Zamiast ostrzenia centralnego z mostkiem okularowym, otrzymujemy system ostrzenia indywidualnego w okularach. To zdecydowanie lepsze i solidniejsze rozwiązanie dla miłośników astronomii. Unikamy ugięć na mostku, a zyskujemy na trwałości raz ustawionej ostrości. Z drugiej strony, tracimy możliwość szybkiej regulacji w przypadku dynamicznych obserwacji ziemskich. Jednak sama nazwa lornetki sugeruje, że jest ona dedykowana miłośnikom obserwacji nocnego nieba. Regulacja ostrości w okularach działa lekko i stabilnie, ale trudno określić jej pracę jako płynną. Szczególnie w przypadku lewego okularu ma się wrażenie, że producent poskąpił na smarze, przez co pracę okularu nazwałbym chropowatą. Okulary mają na obwodzie karbowanie, które pomaga w ustawianiu ostrości i są równomiernie osadzone w tulejach. Regulacja dioptrii to od –4 do +4 na każdym okularze, choć faktyczny obrót pozwala na znacznie szerszą regulację, nierównomiernie rozłożoną w każdym okularze po każdej stronie obrotu. Muszle oczne to standardowe gumowe nakładki, które dość łatwo dają się odginać. Niestety, już pierwsze obserwacje wykazały, że muszle oczne są za długie w stosunku do odsunięcia źrenicy wyjściowej. Aby objąć całe pole widzenia, trzeba mocno docisnąć muszle do oczodołów, co szybko staje się niewygodne i skutkuje bólem. Następstwa zastosowania zbyt długich muszli opiszę nieco później.


Regulacja rozstawu okularów działa płynnie i z należytym oporem. Deklarowany zakres rozstawu to 60–74 mm, jednak zmierzony zakres różni się od deklarowanego i wynosi 63–75 mm.

Gumowe dekle obiektywów bardzo dobrze trzymają się na tubusach. Są wciskane, co wydatnie wpływa na stabilność łączenia. Podobne rozwiązanie pamiętamy z lornetki Lunt 11x70, recenzowanej już na Astronocach. Ochrona okularów to gumowe dekielki połączone elastycznym mostkiem, które nachodzą głęboko na muszle oczne i pewnie się na nich trzymają. Dekielki mają po obu stronach uszka do przewleczenia paska.

Optyka i wyczernienie
Czas spojrzeć lornetce w oczy. Producent deklaruje zastosowanie powłok FMC. Soczewki obiektywów posiadają powłoki w standardowej zieleni wpadającej w seledyn, a ich intensywność jest średnia. Jak na mój gust, powłoki odbijają nieco zbyt wiele światła. Za to wnętrze tubusów jest zaskakująco dobrze zmatowione i wyczernione, choć przed pryzmatami widać pierścień–przysłonę ograniczający przelot optyczny, który przy mocnym oświetleniu odbija sporo światła. Pryzmaty BaK-4 wydają się być pokryte zielonkawą powłoką, a ich mocowanie jest w pełni wyczernione, oprócz niewielkich placków szarego kleju, po jednym na każdy tor optyczny. Soczewki okularów mają powłoki zielonkawo-seledynowe z domieszką fioletu.


Okolice źrenic wyjściowych są nieco za jasne, z widocznymi odblaskami w okolicy pryzmatów, z dwoma szczególnie jasnymi, położonymi w dole i na zewnątrz przy każdej ze źrenic. Widoczny jest też jasny okrąg generowany najprawdopodobniej w optyce okularów. Patrząc od strony obiektywów na jasne tło, krawędzie pryzmatów i elementy konstrukcyjne w części pryzmatowej dość wyraźnie „świecą”. Odsunięcie źrenic jest dość komfortowe, ale brakuje nieco odległości do wygodnych obserwacji w okularach korekcyjnych. Zaryzykuję stwierdzenie, że jest mniejsze niż deklarowane 18 mm. Diafragma odcina się ostro i ma delikatne, niebieskie zabarwienie. Kolimacja lornetki nie budzi zastrzeżeń.

Pole widzenia zmierzone na gwiazdach wynosi 4,12° i jest węższe niż deklarowane 4,4° w specyfikacji. Co ciekawe, na korpusie lornetki widnieje wartość 4,0°, która jest nieco niższa niż zmierzona. Tak czy inaczej, pole własne okularów to ponad 60°, więc o efekcie studni nie ma mowy.

Obserwacje dzienne
Lornetka SkyGuide daje naprawdę sporo frajdy podczas obserwacji dziennych. Obraz jest ostry, odwzorowanie bieli bardzo dobre. Kolorystyka jest naturalna, kontrast wysoki, co daje ogólne wrażenie dużego skoku jakościowego w porównaniu do SkyMastera, którego obrazy można opisać jako nieco „mdłe”, z przesunięciem ku zażółceniu. Przy osiowym ustawieniu oczu aberracja chromatyczna w środku pola widzenia jest bardzo niewielka, lecz poza ścisłym środkiem jest dość wyraźna, w postaci zielono-fioletowych obwódek na kontrastowych krawędziach, a przy diafragmie wręcz duża. Również zejście z osi optycznej skutkuje nagłym wzrostem aberracji. Jednak w środku pola, obraz nawet tak wymagających szczegółów jak gałęzie na jasnym tle nieba broni się swoją jakością i jedynie bardzo krytyczny obserwator może doczepić się do obecności szczątkowych obwódek chromatycznych. Za połową promienia pola widzenia daje się zauważyć lekka nieostrość, jednak dopiero przy diafragmie staje się ona wyraźna, ale wciąż nie dyskwalifikująca. W oczy rzuca się natomiast spora dystorsja poduszkowa, szczególnie gdy w polu widzenia mamy pionowe i poziome krawędzie i podczas przesuwania pola widzenia na bardziej zróżnicowanym krajobrazie.

Jakość obrazu w ścisłym centrum pola widzenia oceniam wysoko. W codziennych obserwacjach odblaski nie przeszkadzają, choć są widoczne w specyficznych warunkach oświetleniowych. Na przykład, jako dość jednorodny, niewielki spadek kontrastu w dole pola widzenia przy jasnym tle nieba ponad krawędzią pola. Poprzestaję tu na ocenie standardowych obserwacji dziennych, bez bardzo jasnego obiektu w polu widzenia.

Oceniając całe pole widzenia, mimo opisanych wad, pole jest w pełni użyteczne i nawet te trzy wady optyczne razem nie powodują wyraźnej degradacji obrazu. Dodając do tego fakt, że oczy skupiają się na środku pola, nie rejestrując w pełni jego jakości bliżej diafragmy, wrażenia obserwacyjne i odbiór całego pola widzenia są bardzo pozytywne.

Bardzo dobrze oceniam też obserwacje samolotów na wysokościach przelotowych. Na maszynach można zidentyfikować malowania, rodzaj linii lotniczych oraz rozpoznać typ samolotu. Samoloty są ostre, a aberracja chromatyczna na ich krawędziach niewielka.

A jak wpływają na obrazy dzienne zbyt długie muszle oczne? Przy komfortowym, lekkim dociśnięciu muszli do oczodołów widać jaśniejszy okrąg dzielący pole widzenia w połowie promienia. Dopiero mocne dociśnięcie muszli sprawia, że widzimy równomiernie oświetlone pole widzenia.

Obserwacje nocne
Testy nocne rozpocząłem od Księżyca na kilka dni przed pełnią i w czasie jej trwania. Księżycowa tarcza była ostra, kontrastowa, o naturalnej kolorystyce. W osi optycznej aberracja chromatyczna była znikoma, poza osią pojawiały się zielone i fioletowe obwódki, które nie zaburzały odbioru całości. Szczegóły wzdłuż terminatora były również ostre i kontrastowe. Po przesunięciu tarczy Księżyca poza połowę długości promienia pola widzenia, dystorsja zaczyna ją deformować i wzrasta aberracja chromatyczna na krawędzi księżycowej tarczy.

Jednak to, co rzuca się w oczy to potężne odblaski w postaci jasnej obwódki wokół Księżyca (nie mylić z poświatą!) oraz „duszków”. Z początku myślałem, że to wina moich okularów korekcyjnych, ale bez nich sytuacja się nie polepszyła. Dopiero po dosunięciu oczu do okularów lornetki przy wywiniętych muszlach ocznych obraz stał się czysty, niemal pozbawiony odblasków, jedynie z naturalną poświatą wokół Księżyca i delikatnymi „duszkami”. Niestety, powód jest prozaiczny. Przy tak dopasowanych muszlach ocznych względem odsunięcia źrenicy wyjściowej, podczas obserwacji bez okularów korekcyjnych (czyli przy nie wywiniętych muszlach ocznych) nie da się uniknąć odblasków. Dopiero wywinięcie muszli ocznych i dosunięcie oczu eliminuje odblaski. Co gorsze, nawet przy wywiniętych muszlach ocznych, podczas obserwacji w okularach korekcyjnych nie ma możliwości takiego ustawienia oczu, by wyeliminować odblaski. Jeśli chodzi o odblaski podczas obserwacji najbliższych okolic Księżyca mając go poza polem widzenia, są one spore, jasne, o różnych kształtach i to niezależnie od kombinacji muszle oczne–oczy. Za długie muszle oczne są również przyczyną winietowania.

Po tym gorzkim doświadczeniu przyszedł czas na gwiazdy. Tu już lornetce należą się same pochwały. Obrazy gwiazd są przyzwoicie punktowe, szczególnie w przypadku tych słabszych. Na jaśniejszych gwiazdach widać lekkie iskrzenie – objaw astygmatyzmu. Ostrość gwiazd jest bardzo dobrze kontrolowana w całym polu widzenia. Dopiero blisko diafragmy widać wpływ komy, jednak nie jest to degradacja duża i widać ją przede wszystkim na jasnych gwiazdach. Szczątkowa aberracja chromatyczna widoczna jest jedynie na najjaśniejszych gwiazdach. Kolorystyka gwiazd jest bardzo dobrze oddana. Skanowanie pól gwiazdowych to prawdziwa przyjemność. Mimo przeciętnego pola widzenia można zatopić się w kosmosie. Wiele gromad otwartych jest pięknie rozbitych, a wysoki kontrast pozwala na wyławianie z tła słabszych obiektów. Parametry 15x70 to ogromny skok w stosunku do standardowych lornetek 10x50 i widać to doskonale.

W czasie recenzowania lornetki miałem jeszcze sesję obserwacyjną przy Księżycu w fazie 63%, wiszącym wysoko na niebie. To praktycznie uniemożliwiło mi wyciągnięcie jakichkolwiek poważniejszych wniosków co do zasięgu lornetki na obiektach głębokiego nieba. Mogę jednak napisać, że w tak trudnych warunkach przez lornetkę udało się dostrzec galaktyki M64 i M104. Natomiast w obserwacjach gwiazd podwójnych Księżyc tak bardzo nie przeszkadza. Szersze układy, o separacji od około dwudziestu sekund łuku wzwyż, są rozdzielane wyraźnie. Przykładami są 40/41 Dra (5,7^mag/6,0^mag; sep. 19”) oraz 24 Com (5,1^mag/6,3^mag; sep. 20”). Więcej problemów sprawiają układy ciaśniejsze lub o wyraźnie jaśniejszym składniku A. Gwiazda α CVn (2,9^mag/5,5^mag; sep. 19”) została rozdzielona po chwili wpatrywania się, natomiast Mizar (ζ UMa; 2,2^mag/3,9^mag; sep. 15”) sprawił nieco kłopotu, jednak po odpowiednim ustawieniu gwiazdy w polu widzenia i wycentrowaniu oczu w osiach optycznych, składnik B pojawił się zaraz przy składniku A. W tym przypadku rozdzielenie utrudnia widoczny astygmatyzm i lekka „plackowatość” jaśniejszej gwiazdy.

Podczas obserwacji obiektów głębokiego nieba obniżony komfort wynikający z niedopasowanych muszli ocznych nie doskwiera tak, jak w przypadku obserwacji w dzień, jednak wciąż najwygodniej i najwydajniej obserwuje się przy wywiniętych muszlach bez okularów korekcyjnych. Obejmujemy wtedy całe pole widzenia i unikamy winiety. Każda inna kombinacja wprowadza poczucie niedosytu jeśli chodzi o ergonomię obserwacji.

Podsumowanie
Lornetka Delta Optical SkyGuide, jako przedstawiciel średniej półki jakościowej, jest dobrym przykładem lornetki wyraźnie lepszej od popularnych tanich lornetek 15x70 (Celestron SkyMaster, Delta Optical StarLight), w cenie, którą wielu miłośników astronomii może zaakceptować. Solidna metalowa konstrukcja, indywidualne ogniskowanie w okularach i wodoodporność to jej zdecydowane zalety. Do tego dochodzi walizka, która może nie jest najsolidniejsza, ale spełnia swoje zadanie zapewniając bezpieczne przechowywanie i transport optyki. I to wszystko w cenie niższej niż 800 zł (ceny różnią się w zależności od sklepu). To cena dwa razy wyższa niż cena Celestrona SkyMaster i w tym przypadku jest to różnica w pełni uzasadniona, odzwierciedlająca skok jakościowy. Z drugiej strony, porównując z serią BA8 (np. lornetki Delta Optical Extreme ED), jest to niemal dwa razy taniej. Nie każdemu pasuje też lornetka dużo cięższa i mniej poręczna, jak przedstawicielki serii BA8.

Niestety, nie udało się uniknąć wpadek. Największym grzechem tej lornetki są odblaski, z którymi optyka sobie po prostu nie radzi. Do tego dochodzą zbyt długie muszle oczne, które utrudniają komfortowe obserwacje i potęgują problem z odblaskami, oraz nieco zbyt duża dystorsja. Martwi też ograniczenie przelotu optycznego, które wpływa na obcięcie efektywnej apertury, a swoją wartością porównywalne jest do obcięcia znanego z serii BA1.

Czy miłośnik astronomii, mający już w swoim arsenale mniejszą lornetkę, a chcący sięgnąć głębiej, powinien rozważyć zakup lornetki SkyGuide 15x70? Jeśli ma ograniczony budżet i nie stać go na serię BA8, Lunta czy Fujinona, zdecydowanie tak. Powinien też zignorować istnienie Celestrona SkyMaster. SkyGuide jest solidniejsza, lepiej wykonana, ma lepszą optykę i idealne w przypadku obserwacji astronomicznych indywidualne ogniskowanie. Lornetka ta jest solidnym łącznikiem pomiędzy tanimi, delikatnymi sprzętami serii BA1 a solidnymi, ciężkimi lornetami serii BA8.