Nie tak dawno temu, większość amatorów wątpiło w twierdzenia o maksymalnym polu widzenia które mógłby dać okular bez straty na jakości. Wraz z rewolucją Naglera, pola przekroczyły 80 stopni zapewniając coś w stylu efektu "okna statku kosmicznego" w przypadku tych lepszych, i efektu "statku kosmicznego wchodzącego w nadprzestrzeń" w przypadku tych o prostszej konstrukcji. Przez jakiś czas, wydawało się, że okolice 85 stopni byłyby granicą nie do pokonania dla utrzymania dobrych jakościowo obrazów gwiazd. Jednakże, Al Nagler i Tele Vue obalili tę barierę prezentując fantastyczne okulary Ethos z ich 100-stopniowym polem widzenia. To była prawdopodobnie tylko kwestia czasu, aż ktoś inny usiłowałby dorównać temu poziomowi jakościowemu i rzeczywiście, Explore Scientific wprawiło społeczność astronomii amatorskiej w drżenie swoim nowym okularem 14mm serii 100^o (ES 14mm). Mimo, iż nie do końca dorównuje Ethosowi, oferuje on bardzo ładne jakościowo, ekstremalnie szerokie pole widzenia w cenie nieco niższej od niektórych okularów Ethos.

ES 14mm: to duży, 2-calowy 9-elementowy okular szerokokątny, o polu widzenia które jest jednym z najszerszych z istniejących. Okular jest masywną bestią, długą na około 6,25 cala (ok. 15,9cm) i szeroką na 2,75 cala (ok. 7cm). Waży solidne 856 gramów (ok. 1,9 funta) i jest nieco cięższy niż Tele Vue Ethos 13mm, ale lżejszy od Naglera 31mm. Waga będzie znaczącym czynnikiem dla tych, którzy pragną używać ten okular w Dobsonach, które nie są dobrze wyważone lub chodzą lekko w osi wysokości. Okular to solidna sztuka, wykonana w większości z czarnego, anodyzowanego aluminium, z nieco stożkowymi końcami i tuleją w standardzie 2 cale, która dla bezpieczeństwa, zamiast żłobionego rowka ma zwężenie. Korpus główny ma szeroką, radełkowaną część gumową dla lepszego chwytu. Okular ma wysuwalną gumową muszlę oczną oraz standardowe gwintowanie filtrowe w tulei. Używając swojego prymitywnego warsztatu optycznego oraz metody dryftu, otrzymałem następującą przybliżoną specyfikację okularu ES 14mm:


Wymiary: 6,25" x 2,75" (zwężona tuleja o średnicy zewnętrznej 2")

Waga: 856 gramów (1,875 funta)

Zmierzone pole widzenia: 101 stopni (+/- 0,5 st.)

Efektywna średnica diafragmy (field-stop): 24,47mm (oparta na metodzie dryftu)

Przybliżona odległość źrenicy (ER): 14,5mm

Przy potrząsaniu, nie słychać było żadnego dźwięku czy luzów, a powierzchnia korpusu okularu była gładka i bez skaz. Napis na okularze był wyraźny i ostro wygrawerowany, więc powinien on wytrzymać częste użycie. Wypełnienie azotem czyniące okular "wodoodpornym" nie było testowane. Nie miałem problemu z wkręceniem w ES14 moich filtrów 2", a zwężona tuleja była wygodniejsza niż typowy żłobiony "rowek bezpieczeństwa" używany w niektórych okularach jako pomoc w zapobieganiu ich wypadaniu z wyciągu. Wszystkie powierzchnie optyczne wydawały się powleczone bez zauważalnych optycznie różnic na warstwach. Krótko mówiąc, wydaje się on bardzo dobrze zbudowanym okularem.

Wydajność: testowałem ES 14mm w moim refraktorze 100mm f/6, moim 9,25-calowym SCT f/10 NexStar, oraz 8-calowym Newtonie f/5 mojego przyjaciela. Przechodząc do rzeczy, to nie jest dokładnie Ethos, ale jest on bardzo dobrym okularem oferującym więcej "naglerowej" jakości w polu znacznie szerszym od tego z Naglera. Obrazy gwiazd były szpileczkami wskroś niemal całego pola widzenia. Jedyny wyjątek stanowiła najbardziej zewnętrzna część blisko diafragmy, gdzie wykryłem niewielki astygmatyzm. Nie widziałem oznak żadnej znaczącej krzywizny pola. Na naprawdę jasnych gwiazdach w pobliżu diafragmy widoczny był nieznaczny chromatyzm, a na Księżycu, krawędź pola wzdłuż diafragmy pokazywała słabe, niebieskawe zabarwienie. Okular pokazał również nieco dystorsji poduszkowej która była mniejsza od tej którą widziałem w kilku okularach szerokokątnych, aczkolwiek wciąż była zauważalna. Okulary Ethos 8mm i 17mm których używałem, pokazywały mniej tych aberracji, więc jasne jest, że ten 14mm to niezupełnie Ethos. Jednakże, wciąż uważałem, że 14mm zapewnia bardzo dobrą jakość jak na okular z tak ogromnym polem widzenia. Rzeczywiście, pole widzenia było tak szerokie, że tak naprawdę przez większość czasu nie dostrzegałem wiele jeśli chodzi o znaczącą degradację przy krawędzi pola. Odległość źrenicy (ER) jest w pewnym stopniu ograniczona, co oznacza, że musiałem zdjąć swoje okulary i wcisnąć nieco oko w muszlę oczną aby widzieć diafragmę. Obrazy Księżyca i planet były ostre, a kontrast był całkiem dobry, chociaż na Księżycu okular zdawał się dawać delikatnie "ciepły" odcień powierzchni księżycowej. Efekt "ocieplenia" był mniejszy niż ten który widziałem w moim starym Meade Ultrawide 14mm, tak więc ponownie, ES 14mm wciąż sprawował się bardzo dobrze.

W moim SCT, szerokie pole sprawiało, że obiekty zdawały się "unosić się" w polu, jakbym sam był w przestrzeni kosmicznej, bez widocznych ograniczeń okularu. M11 była szczególnie zachwycająca, kiedy nawet przy 168x w ES 14mm skadrowana była w szerokim, bogatym tle zewnętrznych fragmentów Obłoku Gwiezdnego Tarczy. Kuliste także były bardzo ładne, chociaż dla uzyskania lepszego efektu, mógłbym użyć z ES 14mm barlowa o mniejszej krotności. W moim refraktorze 100mm f/6, widok Gromady Podwójnej ukazał koliste halo zewnętrzne z bardzo słabych gwiazd otaczających rdzeń każdej grupy, pomimo wpływu jasnego światła Księżyca. Zrobiło to na mnie wrażenie, jako że te halo mogą być poniekąd wyzwaniem do dostrzeżenia nawet na ciemnym niebie. ES 14mm zdecydowanie przewyższył mojego starego Meade Ultrawide 14mm zarówno pod względem wielkości pola jak i ogólnej jakości.

Podsumowanie: co, ogólnie rzecz biorąc, myślę o okularze Explore Scientific 14mm 100^o? Cóż, mógłbym nazwać go "Naglerem na sterydach", jako że jego wydajność, na wiele sposobów, przypomina mi w pewnym stopniu tę z niektórych Naglerów. Daję ES 14mm następujące oceny:

Konstrukcja: A+

Pole widzenia: A+

Korekcja astygmatyzmu: A

Korekcja aberracji chromatycznej: B+

Korekcja dystorsji: B

Korekcja krzywizny pola: A+

Odległość źrenicy (ER): B-

Stosunek cena/korzyść: B+

Wydajność ogólna: A

To z pewnością wspaniały okular z "mega polem" który spełni lub przewyższy oczekiwania wielu amatorów, tak więc mogę go bardzo polecić. Rzeczywiście, "wodoodporny" okular ES 14mm plasuje się jako jeden z najlepszych okularów jakie kiedykolwiek używałem. Jednakże, dla tych którzy wciąż chcą nieco dodatkowej "skrajnej" wydajności w szerokim polu, Tele Vue Ethos wciąż, przynajmniej w mojej opinii, pozostaje przypuszczalnie liderem jeśli chodzi o okulary z polem własnym 100 stopni.

Zakończenie: okular Explore Scientific 14mm seria 100^o jest bardzo dobrym okularem w cenie, która jest nieco niższa od ceny podobnego okularu Tele Vue Ethos. Niezależnie od ceny, uważam go za wartego tych pieniędzy.

David Knisely