Zasięgając opinii wśród astroamatorów, najczęściej usłyszymy zdania, że Maki to sprzęt dedykowany do obserwacji planetarno-księżycowych, co owocuje niezliczonymi obawami początkujących miłośników nocnego nieba czy przez Maka można w ogóle obserwować obiekty głębokiego nieba, popularnie zwane DSami (DeepSky Objects) czyli mgławice, galaktyki i gromady gwiazd. Od ponad roku stałym sprzętem obserwacyjnym Astronocy jest właśnie mój Mak 127 i postaram się tu ocenić jego możliwości.
Mak posiada kilka cech, które zdecydowanie predestynują go do miana sprzętu planetarno-księżycowego:
- długa ogniskowa która pozwala na osiąganie dużych powiększeń przy wykorzystaniu w miarę długich okularów (maks. 6mm), co w połączeniu z dobrym barlowem daje nam komfortowy wybór powiększenia
- wyciąg 1,25" który determinuje maksymalne pole widzenia w granicach nieco powyżej 1o
- mała światłosiła odpowiedzialna za świetny kontrast, ale i niską jasność obrazów
Żadnej z powyższych cech nie nazywamy ani zaletą ani wadą, a jedynie właściwością tego konkretnego układu optycznego.
Jednak przemyślane skompletowanie zestawu okularów pod ten sprzęt nie przekreśla jego szerszego zastosowania. Mam tu na myśli wcześniej wspomniane DSy. Jakie ja wybrałem okulary do Maka? Ogranicza nas standard 1,25", co jest jednoznaczne z wyborem okularu Plossl 32mm jako okularu który daje największe możliwe pole z Makiem - czyli wcześniej wspomniane 1
o z małym "zapasem". Jest to pole wystarczające do obserwacji większych mgławic, par i tripletów galaktyk oraz do rozległych gromad otwartych. Plossle to na tyle jasne okulary, że pozwalają osiągać z Makiem zaskakujące wyniki. Kolejnymi okularami w bukiecie Maka są: 22mm, 13mm, 9mm, 7mm. Nie podaję konkretnych modeli/układów optycznych, ponieważ jest to już dalsza, osobista decyzja użytkownika. Mak, ze światłosiłą f/12,1 jest bardzo tolerancyjny dla okularów i nawet te ze średniej półki jakościowej świetnie z nim współpracują. Jednakże ze względu na moją wadę wzroku (astygmatyzm) działam na okularach z maksymalnym ERem czyli odległością źrenicy (seria LVW oraz LV). Zestaw dopełnia barlow APO x2. I tak:
- 32mm (źrenica 2,6mm) - rozległe DSy, szerokie gromady gwiazd, przegląd nieba
- 22mm (źrenica 1,8mm) - mniejsze DSy, bardziej skupione gromady otwarte, gromady kuliste
- 13mm (źrenica 1,1mm) - gromady kuliste, małe gromady otwarte, planety w szerokim polu
- 9mm i 7mm (źrenica odpowiednio 0,7mm i 0,6mm) - okulary planetarno-księżycowe używane w zależności od warunków atmosferycznych (seeing), doskonale nadają się też do rozdzielania ciasnych układów gwiazd podwójnych i wielokrotnych
Tu warto wtrącić kilka słów o filtrach mgławicowych. Generalnie przy kontrastowych i ciemnych obrazach dawanych przez Maka, użycie filtra UHC/UHC-S nie zmienia nic lub zmienia bardzo niewiele, praktycznie na granicy percepcji obserwatora. Oczywiście, odbiór tego co w okularze jest indywidualny i zależy od preferencji obserwatora. W przypadku filtrów UHC/UHC-S uwypuklą one mgławicę, ale dość mocno "wytną" otoczenie gwiazdowe. Natomiast filtry typu ALP lekko skontrastują obraz jako całość, ale nie wydobędą tylu szczegółów z mgławicy jak w przypadku filtra mgławicowego. Bo jeśli uprzeć się na jakiś filtr mgławicowy, to byłby to właśnie UHC-S jako najjaśniejszy z nich. Jedynym filtrem którego zakup warto przemyśleć w przypadku mocno zaświetlonego, miejskiego nieba to ALP (Anti-Light Pollution), SkyGlow czy DeepSky które eliminują światło lamp sodowych przy obserwacjach z terenów miejskich i podmiejskich. Obserwując niebo z lokalizacji poza miastem, uzyskamy pełnię możliwości bez użycia filtrów.
Co do pojawiającego się w tym artykule "problemu" 1,25", nie mogę nie wspomnieć o możliwości przeróbki wyciągu okularowego Maka127 i zaadoptowania go pod standard 2", co uczynił nasz Kolega z Trójmiasta. Zdecydowaną zaletą przeróbki jest możliwość używania okularów 2", np. świetnego WO SWAN 33mm, czy linii Erflów i RKE, a kończąc na innych okularach szerokokątnych. Nie jesteśmy wtedy skazani na praktycznie jedynego Plossla 32mm. Niestety, średnica otworu centralnego w zwierciadle głównym Maka oraz, co za tym idzie bafla wewnątrz tuby optycznej którym biegnie światło odbite od zwierciadła wtórnego na menisku, w pewnym stopniu ogranicza pełne wykorzystanie możliwości okularów 2". Niezależnie od powyższego, jestem w trakcie dostosowywania Maka pod wyciąg 2" :)
