PLANOWANIE OBSERWACJI
Wprowadzenie
Do planowania korzystamy z narzędzia
NightTripper, widocznego na pulpicie jako taka ikona:
Możemy też wybrać z menu
Tool -> NightTripper. Narzędzie to pozwala szybko wybrać obiekty z różnych dostępnych katalogów, zmodyfikować je, dodać różne warunki widoczności. Możemy w ten sposób przygotować sobie wiele sesji obserwacyjnych do przodu. Opiszę pokrótce proces wybierania obiektów.
Najpierw wybieramy moduł filtra:
Można tutaj stworzyć nowe kryteria, dodać lub odjąć kryteria do już istniejących obiektów:
dodawanie nowych kryteriów
lub ich odejmowanie
Jeśli stworzymy listę jako nowa
wszystkie obiekty znajdujące się na niej zostaną skasowane. Na końcu możemy zapisać naszą listę obserwacyjną klikając na symbol dyskietki:
Taka baza nie może być eksportowana, np.: na komputer. Znajduje się ona wyłącznie w pamięci Palma. Ma ważną zaletę - możemy ją w dowolnej chwili modyfikować, nawet podczas obserwacji. Niestety, w wersji darmowej możemy zapamiętać w ten sposób 5 obiektów, a w pełnej zaś aż 500. Jeśli to jest dla nas za mało, albo nie chcemy przypadkiem czegoś wykasować z naszej listy, musimy użyć innego narzędzia to tworzenia baz obserwacyjnych, o którym napiszę w dalszej części.
Ekran narzędzia
NightTripper na Palma (z lewej strony) i Pocket PC (z prawej):
Z lewej strony znajduje się lista z dodanymi obiektami. Po wybraniu danego obiektu, z prawej stronie znajdują się o nim informacje:
pokazuje mapę nieba z wycentrowanym obiektem
naprowadzanie teleskopu na obiekt
tworzymy nowe kryteria
pokazuje zdjęcia obiektu
kosz, usuwa całą listę
Na górze, tam gdzie domyślnie jest ikona mamy możliwość posortowania listy wg kryteriów:
- nazwy obiektów (Name)
- jasności (Magn.)
- rozmiaru (Size)
- czasu przejścia przez południk (Transit)
- osi RA oraz Alt
- konstelacji (Const.)
Są jeszcze dwa bardzo ważne przyciski:
- "Add" można dodać dowolny obiekt z narzędzia "Finder assistant" wybierając pojedynczy obiekt z katalogu
- "Del" gdzie można usunąć pojedynczą pozycję z listy
Kryteria
Należy użyć przycisku filtra
aby wejść w kryteria:
usuwamy wszystkie kryteria.
Kryteria dzielą się na dwie części: opcje widoczności oraz opcje samego obiektu:
Vision Criteria (kryteria widoczności):
- Visibillity. Filtruje o jakim stopniu trudności mają być pokazane obiekty: bardzo łatwe do obserwacji (Very Easy), łatwe (Easy), trudne (Difficult), bardzo trudne (Very Difficult). Program oblicza widoczność biorąc pod uwagę np.: wysokość nad horyzontem, wpisane zaświetlenie, średnicę teleskopu, wpływ Księżyca, rozmiar obiektu, jasność obiektu, czas po zachodzie/przed wschodem Słońca, wiek obserwatora (średnicę źrenicy oka) itp.
- Best eyepiece. Program podaje z jakim okularem przez Twój teleskop jest najlepiej widoczny dany obiekt (Preferences 2/6).
- Magniutudo. Domyślnie program dobiera maksymalny zasięg mag obiektów do możliwości naszego teleskopu. Jest brane także pod uwagę miejsce zamieszkania. Oczywiście można zmienić zasięg pokazywanych obiektów do np.: możliwości oka (Eyes limit), teleskopu (Scope Limit) lub po prostu do danego zasięgu 4, 6… 14 mag.
Object Criteria (Kryteria obiektu):
- Katalog. Można tutaj wybrać dany katalog z obiektami. Katalogów jest około 50-ciu. W wersji Free - brak katalogów.
- Type. Filtruje ze względu na typ, np.: galaktyki, mgławice, gromady itp.
- Constellation. Ze względu na konstelacje.
- Sky Elevation. Filtruje na jakiej wysokości nad horyzontem mają być pokazane obiekty. Visible - od zera stopni nad horyzontem. Potem stopniowo 15, 20, 25… 50 stopni.
Time&Date Criteria - można ustawić inną datę i godzinę obserwacji.
Przykład:
Generujemy listę obiektów z katalogu Herschel 400. Wymagana do tego jest pełna wersja programu. Najpierw zmieniamy właściwości programu:
Preferences 2/6 -> Other -> Max Selected zmieniamy na 500, czyli maksymalną wartość. Domyślnie jest to 150, a wszystkich obiektów w katalogu jest 400.
Wybieramy moduł
NightTripper , filtr
, katalog ustawiamy na Herschel, reszta ma być - No Criteria. Oczywiście możemy dodawać różne warunki - zasięg magn., czy mają być łatwe lub trudne do dostrzeżenia itp. Klikamy ikonę
w wyniku czego otrzymujemy listę 400 obiektów katalogu Herschela. Jeszcze tylko warto zapisać naszą listę
I gotowe!
Zapisywanie listyNa końcu pracy należy zapisać utworzoną listę
W polu
Name wpisujemy nazwę listy.
wczytujemy listę z danej listy (usuwa tym samym aktualną listę - nieodwracalna utrata)
zapis aktualnej listy
usuwa listy
Jak widać są to bardzo delikatne narzędzia i trzeba bardzo ostrożnie się z nimi obchodzić. Jedno kliknięcie i można stracić pieczołowicie przygotowywane plany obserwacyjne.
OdczytAby odczytać katalog musimy na pulpicie kliknąć ikonę
. Po otwarciu ukazuje nam się okno:
Jeśli wybierzemy w prawym górnym rogu opcję "Lists" to pokażą się przygotowane listy obiektów z pamięci Palma, a jeśli wybierzemy "User Catalogs" wtedy wczytają się katalogi tylko do odczytu z karty pamięci SD. Ale o tym później. Aby wczytać listę wystarczy kliknąć
ZAPISKI Z OBSERWACJI
Przygotowanie bazy okularów
Astromist posiada także narzędzia do elektronicznej rejestracji obserwowanych obiektów. Najpierw przygotujmy sobie bazę naszych okularów. Wraz z Astromistem dostajemy w gratisie kilka różnych plików xls. Jednym z nich jest plik Eyepieces.xls umieszczony w katalogu PC Tool EyepieceDB. Zawiera on 400 przykładowych okularów. Niestety, wyszukiwanie z tak licznej bazy jest bardzo kłopotliwe, a i tak wszystkich nie ma, np.: LVW, ESów, TMB. Musimy najpierw zmodyfikować bazę danych. Zostawiamy w niej tylko te okulary, które posiadamy, albo dopisujemy nowe.
Przykładowa tabela:
Ograniczenia:
- Brand Name: 25 znaków
- Code: 4 znaki
- Eyepiece Name: 29 znaków
- Focal in mm: 6 znaków, cyfra
- Field Of View: 6 znaków, cyfra
Kopiujemy zawartość kolumny
Lines be Copied in notepad i wklejamy do notatnika. Zapisujemy pod nazwą eyepiece_list.txt. Następnie otwieramy sesję w DOSie i kompilujemy plik:
Uruchamiamy tryb DOS:
Start -> Programy -> Akcesoria -> Wiersz poleceniaW okienku trybu DOS wpisujemy polecenie: cd pulpit (lub desktop) i klikamy Enter
Przechodzimy w ten sposób do plików znajdujących się na Pulpicie. Aby wygenerować nowy plik z aktualną bazą danych wpisujemy polecenie EyepieceDB.exe. Zostaje utworzona nowa baza danych astromist_eyepiece.pdb. Należy ją skopiować do pamięci Palma lub na kartę SD (zależy od tego jak zainstalowaliśmy program). Dokładnie proces kompilowania jest omówiony w 6 części o kometach.
Zapisywanie obserwowanych obiektówPodczas korzystania z mapy po prawej stronie znajduje się zielona ikona z notatnikiem
. Otwiera ona okienko dialogowe do zapisywania obserwacji:
Narzędzie automatycznie uzupełnia podstawowe informacje: datę, godzinę, fazę Księżyca (Transparency), seeing, zasięg mag. (Visual Limit) oblicza na podstawie właściwości Preferences 1/6 oraz pozycji Słońca na niebie, średnicę teleskopu (Scope), nazwę obiektu (Object/Event). Więc 80% danych mamy już uzupełnione przez program. Pozostałe wybieramy sami. Obok pola Scope wyświetla się domyślnie nazwa None, po kliknięciu na nią możemy wybrać z listy zastosowany okular podczas obserwacji. W polu Filter None możemy zaś wpisać zastosowany filtr. Na samym dole mamy komentarze, można tutaj wybrać trudność zaobserwowania obiektu: oczywisty (Evident), łatwy (Easy), trudny (Difficult), a także jasność: jasny (Bright), ciemny/słaby (Faint). Na samym dole jest miejsce na własne komentarze. Na końcu wciskamy symbol dyskietki.
Ja stosuję ten sposób od kilku miesięcy i jest on bardzo wygodny. Zapis zajmuje powiedzmy od 2-10 sekund. Nie tracimy w ten sposób czasu. Dodatkowo możemy wykonać szkic i dołączyć go później jako zdjęcie do Astromista.
Odczyt
Wybieramy z Menu głównego Astromist Wizard -> Assistant -> ObserverLog i otrzymujemy listę w zapisanymi obiektami:
edycja wpisu
dodawanie nowego obiektu do listy
usunięcie zaznaczonego wpisu z listy
Astromist zapisuje informacje do pamięci wewnętrznej Palma, ale wielkość pliku nie może przekroczyć 32kB. W takiej sytuacji należy najpierw eksportować do pliku txt używając przycisku
a następnie wykasować elementy z listy. Przy eksportowaniu pojawia się takie okienko:
Zatwierdzamy cały czas OK.
Efekt konwersji możemy zobaczyć bezpośrednio na Palmie. Uruchamiamy dowolny program do edycji plików MEMO. W Plam OS jest to program Memos, w Pocket PC dowolny edytor tekstowy. Szczegóły pliku możemy odczytać bezpośrednio na Palmie:
Eksport do komputera
Możemy nasze zapiski z obserwacji zgrać sobie np.: na dysk twardy komputera. Nawiązujemy połączenie:
Start -> Programy -> Palm -> HotSync Manager
Na Palmie także nawiązujemy połączenie HotSync. Następnie otwieramy program do edycji danych z Palma:
Start -> Programy -> Palm -> Palm Desktop
Po prawej stronie są różne pola do wyboru. Wybieramy pole Memo.
Ukazują się nam nasze zapiski z obserwacji. Po kliknięciu przycisku Edit Memo ukazuje się na cała sesja obserwacyjna. Kopiujemy jej zawartość i zapisujemy w pliku tekstowym pod nazwą np.: sesja1. Aby wczytać poprawnie dane do Excela otwieramy ten program. Z górnego Menu wybieramy kolejno:
Tutaj wybieramy nasz plik sesja1.txt
Pierwsze i ostatnie okno dialogowe pozostawiamy bez zmian: typ pliku - rozdzielany, rozpocznij do wiesza - 1 lub 2, format danych - ogólny. W drugim oknie zmieniamy ograniczniki na średnik:
Teraz możemy cieszyć naszymi wpisami w Excelu:
Może wygląda to trochę skomplikowanie, ale przy odrobinie wprawy taka konwersja zajmuje naprawdę chwilkę. Z tak przygotowanym plikiem możemy już wszystko zrobić łącznie z wrzuceniem go na stronę www oraz wzajemną wymianą. Jest to chyba najbardziej efektywny sposób zapisu oraz wymiany z sesji obserwacyjnej.
W części dziewiątej - symulacje zaćmień Słońca i Księżyca oraz katalogi własne użytkownika.
poprzedni rozdział |
następny rozdział
Spis treści
1. Wstęp
2. Instalacja
3. Pierwsze uruchomienie i właściwości programu
4. Mapa nieba
5. Księżyc, planety, Układ Słoneczny
6. Komety, asteroidy, satelity, Flary Iridium, aktualizacja
7.
Współpraca z teleskopem i aparatem fotograficznym
8. Planowanie, cyfrowe zapiski z obserwacji
9. Symulacja zaćmień i katalogi własne
10. Podsumowanie
11. Uzupełnienie (DSC)